Vài suy nghĩ về “ Ghi chép một số nhận định về việc nghiên cứu và giảng dạy chủ nghĩa Mác- Lê nin tại Việt Nam” của Trần Văn Chánh

Chủ nghĩa Mác-Lênin từ khi ra đời đến nay ngày càng khẳng định được vị trí, vai trò hết sức quan trọng trong quá trình phát triển đi lên của lịch sử nhân loại. Với tính chất cách mạng, khoa học của mình chủ nghĩa Mác- Lênin đã trở thành nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam và vũ khí sắc bén của công nhân toàn thế giới trong đó có Việt Nam. Cũng chính bởi tính chất cách mạng, khoa học mà Chủ nghĩa Mác-Lênin luôn luôn bị các thế thực phản động, phi cách mạng, phi khoa học liên tục chống phá với tính chất ngày càng điên cuồng và cách thức ngày càng tinh vi, đặc biệt là sau khi Liên bang Xô- Viết sụp đổ.

Khác với lối tư duy truyền thống trong chống phá lý luận chủ nghĩa Mác-Lênin là đi tìm những bất hợp lý của của học thuyết và những sai lầm trong xây dựng mô hình chủ nghĩa xã hội ở một số nước, một số hạn chế trong xây dựng, hoạch định chính sách, cùng với đó là sự điều chỉnh của chủ nghĩa tư bản ngày nay để đưa ra hệ thống các luận điệu xuyên tạc để cố gắng trình bày rằng Chủ nghĩa Mác-Lênin là sai, là không tưởng hoặc không phù hợp với xã hội ngày nay, xã hội tư bản mới là xã hội mà con người hướng tới, từ đó phủ nhận vai trò nền tảng tư tưởng của giai cấp công nhân nói chung, của Đảng cộng sản nói riêng, đối với Việt Nam là kêu gọi phủ nhận tư tưởng Hồ Chí Minh, phủ nhận vai trò của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với xã hội, thực hiện đa nguyên chính trị, đa đảng đối lập. Trần Văn Chánh đã có một cách tiếp cận rất mới, một cách tiếp cận có vẻ như hợp lý, có phần sáng tạo đầy tư duy của một nhà nghiên cứu đó là từ việc nghiên cứu, giảng dạy Chủ nghĩa Mác- Lênin tại Việt Nam.

Nhìn bề ngoài, có vẻ như bài viết không có vẻ gì như là phê phán chủ nghĩa Mác-Lênin, dường như chỉ là một ý kiến nhằm “ để rộng đường tham khảo về việc nghiên cứu- giảng dạy chủ nghĩa Mác-Lênin” với một mong muốn cũng có vẻ rất trong sáng “ Hi vọng có một cuộc cải tổ căn bản và thích hợp trong một tương lai không xa” và hình như rất thông cảm với sinh viên của chúng ta. Song đi sâu vào bài viết mới thực sự nhận ra rằng ẩn sâu trong cái ý kiến, mong muốn và sự cảm thông đó là một động cơ thấp hèn, một âm mưu thâm độc và một lối tư duy chắp vá, nông cạn của ông Chánh, ngoài việc ông ta chắp ghép, đưa ra những luận điểm đã cũ kỹ, lỗi thời của ông ta ra thì không hề có một chút mới mẻ nào cả, thậm chí còn đưa ra những nhận định sai và xuyên tạc sự thật trong những phần mà ông ta trích dẫn, ông ta cố gắng để tỏ ra mình là người am hiểu hay có chút hiểu biết và có sự nghiên cứu về lí luận để bình luận, nhận xét trên nội dung mà ông ta đã cố tình đưa vào bài viết. Ở đây có thể thấy rằng bằng cái cách đánh giá một cách thiếu khách quan về việc nghiên cứu và giảng dạy chủ nghĩa Mác- Lênin ở nước ta hiện nay để xuyên tạc chúng ta áp dụng chủ nghĩa Mác- Lênin một cách giáo điều, rập khuôn, máy móc, ko có sự sáng tạo, phát triển và để hạ thấp vai trò của Chủ nghĩa Mác- Lênin trong xu hướng vận động của lịch sử.

Bắt đầu từ cách vào đề, ông Chánh đã tỏ ra không mấy ủng hộ việc giảng dạy chủ nghĩa Mác- Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh ở nước ta rồi, bằng chứng là cái cách ông ta nói rằng việc giảng dạy chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh là sự đòi hỏi có tính cố hữu, đó là vấn đề “không thời sự”. Phải chăng đó là một sự không đồng tình, một sự bức xúc có căn nguyên? Và bắt đầu ông ta ngụy biện cho các sự ko đồng tình và bức xúc ấy thông qua một loại các ngụy chứng, cho rằng, việc nghiên cứu-giảng dạy chủ nghĩa Mác-Lênin mang tính giáo điều, tầm thường hóa, thiếu thực tế và kém hấp dẫn, đó là môn bắt buộc phải học chứ không phải xuất phát từ sự cần thiết và thực tiễn cuộc sống để nghiên cứu, giảng dạy và học tập. Đó thực sự là một nhận định vô cùng sai lầm.

Tại sao cần thiết phải nghiên cứu, học tập chủ nghĩa Mác-Lênin? Đó là bởi vì ngoài tính chất cách mạng, khoa học, đề ra phương pháp nhận thức và cải tạo thực tiễn, là một học thuyết mở, là vũ khí lý luận sắc bén của giai cấp công nhân thế giới… thực tiễn đã chứng minh một cách sâu sắc, hoàn bị, thì bản thân ông Chánh có lẽ cũng đọc nhiều, biết nhiều, nhưng có một điều không biết ông Chánh có biết hay không, hay cố tình tỏ ra không biết, đó là tính chất vĩ đại của chủ nghĩa Mác-Lênin đối với lịch sử Việt Nam hiện đại.

Có thể nói rằng lịch sử Việt Nam hiện đại từ khi thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam đó là sự vận dụng và phát triển Chủ nghĩa Mác-Lênin vào điều kiện hoàn cảnh đất nước ta một cách hết sức sáng tạo, mà người khởi xướng chính là Chủ tịch Hồ Chí Minh, một học trò xuất sắc của Chủ nghĩa Mác-Lênin, mà sau này là Đảng Cộng sản Việt Nam, nhờ đó mà Đảng Cộng sản Việt Nam đã lãnh đạo cách mạng Việt Nam vượt qua mọi khó khăn, thử thách, giành được những thắng lợi huy hoàng, có ý nghĩa to lớn về mặt lịch sử, hay nói cách khác là chủ nghĩa Mác-Lênin đi song hành cùng lịch sử Việt Nam thời kỳ hiện đại. Nhờ có ánh sáng soi đường của chủ nghĩa Mác-Lênin, kết hợp với chủ nghĩa anh hùng cách mạng, nhân dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam đã vùng lên giành độc lập tự do cho dân tộc, đưa người dân từ thân phận nô lệ lên làm người chủ thực sự của một đất nước tự do, đó cũng là cơ sở sức mạnh tổng hợp để nhân dân ta đánh đuổi thực dân, đế quốc bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc trước đây và sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đẩy mạnh sự nghiệp CNH, HĐH theo định hướng xã hội chủ nghĩa ngày nay.

Do đó, muốn hiểu biết được lịch sử Việt Nam cũng đồng nghĩa với việc cần phải học tập, nghiên cứu chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, đó là yêu cầu cần thiết của người Việt Nam nói chung và học sinh, sinh viên Việt Nam nói riêng, chứ không phải ngành này thì học mà ngành khác không học. Một suy nghĩ nào đó muốn tách rời chúng đều dẫn đến sai lầm về cả mặt nhận thức cũng như thực tiễn. Đó cũng là động lực lớn cho công tác nghiên cứu-giảng dạy và học tập một cách sâu sắc hơn chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh hiện nay.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nhận xét “Bây giờ học thuyết nhiều, chủ nghĩa nhiều, nhưng chủ nghĩa chân chính nhất, chắc chắn nhất, cách mệnh nhất là chủ nghĩa Lê-nin” và Người cũng yêu cầu khi học tập chủ nghĩa Mác - Lênin là “phải học tinh thần của chủ nghĩa Mác - Lênin để áp dụng lập trường, quan điểm và phương pháp ấy mà giải quyết cho tốt những vấn đề thực tế trong công tác cách mạng của chúng ta”. “Học tập chủ nghĩa Mác - Lênin là học tập cái tinh thần xử trí mọi việc, đối với mọi người và đối với bản thân mình, là học tập những chân lý phổ biến của chủ nghĩa Mác - Lênin để áp dụng một cách sáng tạo vào hoàn cảnh thực tế … Học để mà làm”; đồng thời, Người cũng phê phán kiểu học thuộc lòng chủ nghĩa Mác, đó là kiểu học “mượn những lời của Mác, Lênin dễ làm cho người ta nhầm lẫn”. Quán triệt chỉ dẫn và những yêu cầu của Người trong dạy và học lí luận Mác - Lênin, để không rơi vào “lý luận suông”, bài giảng các môn lý luận Mác – Lênin phải có tính thực tiễn cao, phải luôn liên hệ với thực tiễn.

Sự thể hiện rõ nhất của sự nghiên cứu phát triển sáng tạo lý luận chủ nghĩa Mác-Lênin đó là đường lối, chủ trương của Đảng Cộng sản Việt Nam qua các kỳ đại hội, và kết quả đầy sức thuyết phục thông qua sự phát triển toàn diện đất nước trên tất các các lĩnh vực đời sống xã hội là Kinh tế, chính trị, văn hóa xã hội, quan hệ quốc tế…, cùng với đó là sự thích ứng, đổi mới trong nội dung và phương pháp dạy và học chủ nghĩa Mác-Lênin, quan điểm học đi đôi với hành, lý luận gắn liền với thực tiễn đổi mới và bảo vệ Tổ quốc được đề cao, chú trọng tổng kết thực tiễn, phát triển lý luận. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII đã chỉ rõ: Đổi mới nội dung giáo dục tập trung vào những giá trị cơ bản của văn hóa, truyền thống và đạo lý dân tộc, tinh hoa văn hóa nhân loại, giá trị cốt lõi và nhân văn của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, cương lĩnh, đường lối của Đảng. Đó là một trong những nội dung cần thiết và cấp thiết trong giai đoạn cách mạng mới.

Học thuyết Mác-Lênin là một học thuyết mở, vì thế việc nghiên cứu- giảng dạy, học tập cũng theo quan điểm mở song không phải vì thế mà cố tình hiểu sai, đánh giá sai những nguyên lý chung ấy và hạ thấp vai trò của chủ nghĩa Mác-Lênin trong đời sống xã hội, coi chủ nghĩa Mác-Lênin nói chung và triết học Mác-Lênin nói riêng  ngang bằng với những thứ chủ nghĩa khác, triết học khác, để nghiên cứu-giảng dạy bình đẳng với những trào lưu triết học khác. Bản thân chủ nghĩa Mác-Lênin là sự kế thừa và phát triển tinh hoa văn hóa và lý luận của lịch sử nhân loại, thông qua tổng kết thực tiễn cuộc sống và phong trào đấu tranh cách mạng, cho đến nay đã được lịch sử chứng minh tính khoa học, cách mạng và những nguyên lý cơ bản của Chủ nghĩa Mác-Lênin còn nguyên giá trị, có ý nghĩa thời đại sâu sắc. Thông qua đó, tiếp tục khẳng định: chủ nghĩa Mác – Lê-nin vẫn là học thuyết khoa học nhất, cách mạng nhất, vạch ra xu thế phát triển tất yếu của thời đại mà không học thuyết nào có thể thay thế được.

Không biết ông Chánh lấy ở đâu cái thực tế là nhiều người không tin hay làm bộ tin và “đề cao chủ nghĩa Mác-Lênin là một thứ vũ khí sắc bén, độc tôn duy nhất, cho phép giải quyết tốt mọi vấn đề chính trị-kinh tế-văn hóa-văn học- giáo dục- xã hội”, hay là bản thân ông ngồi trong phòng, suy từ bụng ta ra bụng người giống như kiểu ếch ngồi đáy giếng mà phán chuyện, hay ông ta tiếp xúc nghe những kẻ cùng ý tưởng kháo nhau về điều đó để rồi tự nhận mình là đại diện cho xã hội, nói lên tiếng nói của xã hội. Nếu đã biết mình trình độ hiểu biết lý luận ít, không có tính chuyên nghiệp và chưa nghiên cứu sâu về chủ nghĩa Mác-Lênin thì việc ông Chánh nên làm là “Quay mặt vào tường” để nghiên cứu, tìm hiểu trước đã.

Với những giá trị lý luận và thực tiễn vô cùng quan trọng của mình, chủ nghĩa Mác-Lênin vẫn luôn và sẽ có sức sống trường tồn, là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho mọi hành động và là vũ khí sắc bén của giai cấp công nhân. Nghiên cứu hoàn thiện, bổ sung và phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin trong giai đoạn mới bên cạnh việc giảng dạy, phổ biến rộng rãi chủ nghĩa Mác-Lênin gắn với thực tiễn cuộc sống chính là yêu cầu cấp thiết trong giai đoạn cách mạng mới hiện nay.

Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng ta (01-2016) tiếp tục khẳng định: Đảng lấy chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho mọi hành động. Tổng kết 30 năm đổi mới, qua những thành tựu đã đạt được, Đảng ta đã rút ra một số bài học, trong đó bài học số một là “ Trong quá trình đổi mới, phải chủ động, không ngừng sáng tạo trên cơ sở kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và Chủ nghĩa xã hội, vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, kế thừa và phát huy truyền thống dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại vận dụng kinh nghiệm quốc tế phù hợp với Việt Nam”. Lịch sử đã chứng minh, nếu mơ hồ, dao động về hệ tư tưởng thì sẽ lúng túng, thậm chí sai lầm trong hoạch định chủ trương, đường lối, rối loạn trong tổ chức và tất yếu dẫn đến thất bại trong hành động. Vì vậy, kiên định và vận dụng sáng tạo, linh hoạt chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là vấn đề có tính nguyên tắc đối với Đảng ta, là nhiệm vụ quan trọng trong toàn bộ công tác tư tưởng, lý luận, nhất là trong bối cảnh mới của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Đồng thời, đó cũng là câu trả lời đanh thép phản bác các quan điểm sai trái, thù địch nhằm vào chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.

Như vậy, chúng ta có thể khẳng định một điều chắc chắn rằng: Nghiên cứu, giảng dạy và học tập, không ngừng vận dụng sáng tạo, bổ sung, hoàn thiện và phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là nhiệm vụ, trách nhiệm và nhu cầu cần thiết, cấp thiết của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta, trong sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập quốc tế, phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, xây dựng nước Việt Nam “ Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.

Quang Phạm