Cách mạng tháng Tám năm 1945 - Thắng lợi của sự kiên định, sáng tạo thực hiện đường lối độc lập dân tộc và chính sách đại đoàn kết dân tộc

Hội nghị thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam đã thông qua Chính cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt, Điều lệ vắn tắt do Nguyễn Ái Quốc soạn thảo. Đây là Cương lĩnh chính trị và Điều lệ đầu tiên của Đảng. Chính cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt đã thể hiện rõ những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam. Những vấn đề được đề cập trong Cương lĩnh thể hiện tính cách mạng, sự sáng tạo, thấm đượm tinh thần dân tộc cả mục tiêu chính trị và sự tập hợp đoàn kết giai cấp, tầng lớp nhân dân đấu tranh vì độc lập, tự do của dân tộc. Thực tế, phong trào cách mạng có tính  quần chúng sâu rộng đã diễn ra ngay sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam được thành lập, đỉnh cao là phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh, đã lôi cuốn lực lượng quần chúng đông đảo, không chỉ có công nhân, nông dân mà còn có tri thức, sĩ phu, phú nông, trung, tiểu địa chủ và một số quan lại nhỏ ở nông thôn. Điều đó cho thấy tính đúng đắn, khoa học trong việc xác định đường lối giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc, đoàn kết rộng rãi các tầng lớp nhân dân của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Hội nghị tháng 10/1930 của Đảng đã thông qua Luận cương chính trị nêu lên những vấn đề cơ bản của cách mạng dân tộc dân chủ ở Đông Dương. Trải qua nhiều năm đấu tranh, rèn luyện trong thực tiễn, rút kinh nghiệm của phong trào cách mạng trong nước và quốc tế, sự chỉ đạo của Đảng ngày càng sắc bén về chính trị, tôn trọng sự thực khách quan nên đã có đổi mới về đường lối, chủ trương phù hợp đòi hỏi của lịch sử. Căn cứ vào thực tiễn đấu tranh chống chủ nghĩa phát xít, chống chiến tranh, giành dân chủ và hòa bình; tình hình thực tế cách mạng Việt Nam, tại Hội nghị Ban lãnh đạo 7/1936 họp tại Thượng Hải (Trung Quốc), Đảng ta đã kịp thời chuyển hướng chỉ đạo chiến lược, định ra đường lối, phương pháp tổ chức và đấu tranh trong thời kỳ mới. Hội nghị khẳng định mục tiêu chiến lược vẫn là chống đế quốc và phong kiến, giành độc lập cho dân tộc và ruộng đất cho dân cày; song mục tiêu trước mắt là đấu tranh chống chế độ phản động thuộc địa, chống phát xít và chiến tranh, đòi tự do, dân chủ, cơm áo và hòa bình. Hội nghị quyết định thành lập Mặt trận thống nhất nhân dân phản đế, bao gồm các giai cấp, đảng phái, dân tộc, đoàn thể chính trị, xã hội và tôn giáo khác nhau, với nòng cốt là liên minh công – nông.

Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ, ảnh hưởng trực tiếp đến Việt Nam. Thực dân Pháp thực hiện chính sách đàn áp dã man các lực lượng cộng sản và đoàn thể quần chúng. Đầu tháng 11/1939, BCHTW họp, nhận định mâu thuẫn chủ yếu gay gắt nhất là giữa đế quốc và các dân tộc Đông Dương; dự báo Phát xít Nhật sẽ vào Đông Dương và Pháp sẽ đầu hàng Nhật. Hội nghị xác định mục tiêu chiến lược trước mắt là đánh đổ Đế quốc và tay sai, làm cho Đông Dương hoàn toàn độc lập; tạm gác khẩu hiệu cách mạng ruộng đất, chỉ chủ trương tịch thu của đế quốc và địa chủ phản động…Hội nghị quyết định thành lập Mặt trận thống nhất dân tộc phản đế Đông Dương. Đúng như dự báo của Đảng ta, tháng 9/1940, phát xít Nhật kéo vào Đông Dương, thực dân Pháp đầu hàng quân Nhật, nhân dân ta phải chịu hai tầng xiềng xích. Đầu năm 1941, Nguyễn Ái Quốc về nước, từ ngày 10 đến 19/5/1941, Người trực tiếp chủ trì Hội nghị lần thứ 8 của Đảng. Trên cơ sở phân tích tác động của cuộc chiến tranh thế giới lần thứ hai đối với nhân loại và Việt Nam, Hội nghị khẳng định nhiệm vụ chủ yếu trước mắt của cách mạng Việt Nam là giải phóng dân tộc. Hội nghị quyết định thay tên các Hội phản đế thành hội cứu quốc; thành lập Mặt trận Việt Minh; chủ trương đi từ khởi nghĩa từng phần tiến lên tổng khởi nghĩa giành chính quyền và coi việc chuẩn bị khởi nghĩa là nhiệm vụ trung tâm của toàn Đảng, toàn dân trong giai đoạn hiện tại. Hội nghị nhận định: Khi cuộc chiến tranh Thái Bình Dương và cuộc kháng chiến của nhân dân Trung Hoa chuyển hướng có lợi cho cách mạng Đông Dương, lúc đó sẽ xuất hiện thời cơ tiến hành khởi nghĩa. Sau khi tổng khởi nghĩa giành thắng lợi, sẽ thành lập một nhà nước dân tộc theo thể chế dân chủ cộng hòa, trong đó chính quyền không phải thuộc quyền riêng của một giai cấp nào mà là của chung cả toàn dân tộc…Chỉ trừ có bọn tay sai của đế quốc Pháp Nhật và những bọn phản quốc, những bọn thù…còn ai là những người dân sống trên đất Việt Nam đều được tham gia giữ chính quyền, có nhiệm vụ giữ và bảo vệ chính quyền ấy. Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ 8 có ý nghĩa lịch sử to lớn, hoàn chỉnh việc chuyển hướng chỉ đạo chiến lược nhằm giải quyết mục tiêu số một của cách mạng Việt Nam là độc lập dân tộc và đề ra chủ trương thực hiện mục tiêu ấy. Triển khai Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8, Đảng ta đã ban hành các nghị quyết, chỉ thị lãnh đạo toàn dân bước đi trên chặng đường từ khởi nghĩa từng phần, giành chính quyền ở từng địa phương, tiến lên tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước.

Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám và sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa là một trong những thắng lợi vĩ đại của cách mạng Việt Nam trong thế kỷ XX. Thắng lợi đó đã chứng tỏ rằng trong thời đại ngày nay, cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở một nước thuộc địa, do toàn dân nổi dậy, dưới sự lãnh đạo của một Đảng Mác xít, có đường lối đúng có thể giành thắng lợi. Thắng lợi của cách mạng Tháng Tám là kết quả tổng hợp của những nhân tố bên trong và nhân tố bên ngoài, đặc biệt là thắng lợi của đường lối giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc, kết hợp hai nhiệm vụ chống đế quốc và chống phong kiến của Đảng. Con đường cứu nước của Nguyễn Ái Quốc và Cương lĩnh của Đảng đã xác định cách mạng Việt Nam trải qua hai giai đoạn cách mạng dân tộc dân chủ và cách mạng xã hội chủ nghĩa. Trong cách mạng dân tộc dân chủ, Đảng ta xác định nhiệm vụ chống đế quốc và phong kiến không tách rời nhau, nhưng nhiệm vụ chống đế quốc là chủ yếu nhất.

Đây cũng là thắng lợi của chính sách đại đoàn kết toàn dân, kết quả cuộc đấu tranh anh dũng của nhân dân Việt Nam. Cuộc nổi dậy của toàn dân chỉ thực hiện được khi có đạo quân chủ lực là giai cấp công nhân và giai cấp nông dân dưới sự lãnh đạo của Đảng. Dựa trên đạo quân chủ lực làm nền tảng, Đảng ta đã xây dựng được khối đại đoàn kết toàn dân, động viên toàn dân khởi nghĩa thắng lợi.

Bài học về giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc và chính sách đạo đoàn kết toàn dân đến nay vẫn còn nguyên giá trị. Nhờ thực hiện một cách kiên định, sáng tạo đường lối đó mà sau thắng lợi của Cách mạng tháng Tám, Đảng ta đã lãnh đạo nhân dân vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách và giành được những thắng lợi vĩ đại tiếp theo. Đó là thắng lợi của cuộc kháng chiến chống xâm lược, bảo vệ Tổ quốc; thắng lợi của cuộc đổi mới đất nước và hội nhập quốc tế, tiếp tục đưa đất nước từng bước quá độ lên chủ nghĩa xã hội với nhận thức và tư duy mới đúng đắn, phù hợp thực tiễn Việt Nam.