Những bài học kinh nghiệm rút ra từ cách mạng tháng Tám năm 1945

Trong lịch sử nhân loại có nhiều loại hình cách mạng: Cách mạng tư sản, cách mạng XHCN, riêng Cách mạng tháng Tám của dân tộc Việt Nam hội tụ được cả hai cuộc cách mạng đó. Dưới lăng kính của các nhà Sử học trong nước và thế giới đều coi đây là cuộc cách mạng điển hình chuẩn mực ở  nhiều phương diện và mang thông điệp của dân tộc và thời đại. Nói đến thành quả Cách mạng tháng 8 năm1945 đối với trong nước, ai cũng biết Cách mạng tháng Tám năm 1945 chấm dứt 87 năm Pháp thuộc nước Việt Nam tranh thủ đúng thời cơ, chủ động giành lấy chính quyền trên toàn quốc từ tay phát xít Nhật và thực dân Pháp, giành quyền tự quyết về chủ quyền quốc gia khi phe đồng minh chưa kịp đến và đưa ra quyết định theo quan điểm của người chiến thắng. Cách mạng tháng Tám tạo thế để chính quyền lâm thời ra Tuyên ngôn độc lập, tuyên cáo chủ quyền quốc gia đối với quốc tế. Tiếp theo đó, ngày 06 tháng 01 năm 1946, chính quyền lâm thời tổ chức tổng tuyển cử bầu quốc hội lần thứ nhất và Quốc hội này soạn thảo hiến pháp, bầu chọn chính phủ chính thức, hợp pháp, hợp hiến hoàn tất quy trình thành lập một quốc gia và nhà nước pháp quyền theo tập quán và luật quốc tế.

Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đã để lại những bài học vô cùng to lớn. Đó là bài học về xác định đường lối chiến lược, sách lược đúng đắn và phương pháp cách mạng thích hợp của Đảng lãnh đạo; đó là bài học về dự báo thời cơ, nắm chắc thời cơ, đó là bài học xây dựng lực lượng cách mạng, từ lực lượng chính trị đến lực lượng quân sự, huy động được lực lượng của toàn dân vào cuộc đấu tranh chung; đó là bài học về kết hợp thời, thế và lực để lấy ít địch nhiều, lấy yếu thắng mạnh; đó là bài học phân hóa kẻ thù, biết mình biết địch, nhân nhượng có nguyên tắc; đó là bài học về khởi nghĩa từng phần đi đến tổng khởi nghĩa toàn quốc để giành thắng lợi hoàn toàn cho một cuộc cách mạng.

Bài học kinh nghiệm lớn nhất rút ra từ Cách mạng tháng Tám là tinh thần đoàn kết mọi từng lớp nhân dân, vì quyền lợi tối cao của quốc gia, dân tộc. Nếu vì quyền lợi phe nhóm, cục bộ, địa phương, vì cá nhân thì Cách mạng tháng Tám không thể thành công. Trong lời kêu gọi khởi nghĩa, Bác Hồ đã chỉ rõ:“ Trong lúc này quyền lợi của bộ phận, của giai cấp phải đặt dưới sinh tử, tồn vong của quốc gia, của dân tộc. Trong lúc này nếu không giải quyết được vấn đề giải phóng dân tộc, không đòi được độc lập, tự do cho toàn thể dân tộc thì chẳng những quốc gia, dân tộc chịu mãi kiếp ngựa trâu mà quyền lợi của bộ phận, của giai cấp đến vạn năm cũng không đòi lại được”. Quan điểm của Bác đến nay vẫn còn nguyên giá trị thực tiễn, vẫn là bài học lớn đối với nhà nước, là bài học thiết thực đối với lãnh đạo cấp cao.

Bài học thứ hai là công tác tổ chức lực lượng cách mạng, tạo thời cơ và nắm bắt, tận dụng được thời cơ để tiến hành công tác cách mạng theo mục tiêu đã định. Cách mạng tháng Tám nổ ra sau khi phát xít Nhật đầu hàng và chỉ hơn 10 ngày lực lượng cách mạng thiết lập được chính quyền trên toàn quốc trước khi lực lượng đồng minh tiếp quản Đông dương. Đó là thời điểm chuẩn xác, không thể sớm hơn và không được muộn hơn. Tất nhiên thời điểm đó do Bác Hồ và trung ương quyết định chứ không phải ngẫu nhiên hay may mắn mà đạt được. Ngày 15-8 Nhật đầu hàng lực lượng Đồng minh, ngày 13 đến 15 tháng 8 năm 1945, Đảng tổ chức Đại hội tại Tân Trào; thành lập Ủy Ban khởi nghĩa, ban hành 10 chính sách lớn của Việt Minh; ngày 16 tháng 8 khai mạc Đại hội Quốc dân ở đình Tân Trào, có 60 đại biểu đại diện cho các đảng phái, tôn giáo, các từng lớp nhân dân trong cả nước tham dự. Đại hội có ý nghĩa như quốc hội lâm thời, mục đích đại hội là thống nhất ý chí toàn dân đối với quyết định tổng khởi nghĩa, tương tự Hội nghị Diên Hồng thể hiện lòng dân quyết chiến trong chiến tranh chống quân xâm lược Nguyên Mông thời Trần; ngày 19 tháng 8 khởi nghĩa nổ ra ở Hà Nội và loang ra toàn quốc. Chỉ trong 14 ngày lực lương cách mạng đã thiết lập bộ máy chính quyền trong cả nước.

Chính nhờ sức mạnh đoàn kết của toàn dân tộc, sự nắm bắt thời cơ tài tình của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng Cộng Sản mà nước Việt Nam thuộc địa đã giành được quyền tự quyết vận mệnh chính trị của mình trong bối cảnh cực kỳ phức tạp, khi kết thúc chiến tranh thứ hai 1939-1945; đồng thời khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nhà nước độc lập, dân chủ đầu tiên tại Đông Nam Á.

72 năm qua, cách mạng Việt Nam đã đi qua nhiều giai đoạn, nhiều bước ngoặt và vượt qua nhiều thử thách, đưa đất nước phát triển trên con đường hội nhập. Hơn 30 năm đổi mới là một chặng đường lịch sử quan trọng, đánh dấu sự trưởng thành mọi mặt của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta. Công cuộc đổi mới đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, tạo nên những biến đổi sâu sắc trong đời sống xã hội.

Cùng với thời cơ, chúng ta cũng đang đứng trước những thách thức không nhỏ. Tinh thần Cách mạng tháng Tám, bài học kinh nghiệm của Cách mạng tháng Tám vẫn còn nguyên ý nghĩa đối với sự nghiệp đổi mới hiện nay, sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước để giành thắng lợi ngày càng to lớn hơn.