Xô Viết Nghệ Tĩnh nơi suối nguồn chảy mãi

Cách đây 88 năm, dưới ánh sáng soi đường của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhân dân Nghệ Tĩnh (nay là 2 tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh) đã anh dũng đứng lên làm cuộc cách mạng long trời chuyển đất với đỉnh cao là phong trào Xô Viết anh hùng. Lịch sử đã sang trang mới nhưng Xô Viết Nghệ Tĩnh vẫn là một mốc son chói lọi trong trang sử hào hùng của dân tộc Việt Nam, trở thành ngọn lửa thiêng thắp sáng con đường đấu tranh vì độc lập, tự do và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của dân tộc ta.

Trong năm 1930 - 1931 dưới sự lãnh đạo của Đảng, phong trào đấu tranh của nhân dân bùng lên mạnh mẽ từ đầu năm 1930 trên khắp cả ba miền Bắc Trung Nam. Phong trào đấu tranh đặc biệt mạnh mẽ từ Ngày Quốc tế lao động 1/5/1930, lần đầu tiên công nông và dân chúng tỏ rõ dấu hiệu đoàn kết với vô sản thế giới và biểu dương lực lượng của mình. Từ thành phố đến nông thôn, trên cả ba miền đất nước đã xuất hiện nhiều truyền đơn, cờ Đảng, mít tinh, bãi công, biểu tình, tuần hành thị uy.

Cao trào cách mạng do Đảng chủ trương và phát động đã diễn ra trên 25 tỉnh thành trong cả nước, trong đó Nghệ Tĩnh là nơi phong trào phát triển mạnh mẽ nhất, gần 100 cuộc bãi công và biểu tình của công nhân và nông dân Nghệ Tĩnh diễn ra từ ngày 01/5/1930 đến tháng 8/1930 đây được coi là “đêm trước” của Xô Viết Nghệ Tĩnh. Sau cuộc tổng bãi công của công nhân Bến Thủy - nơi “đứng đầu, dậy trước”, là những cuộc biểu tình khổng lồ của quần chúng từ nông thôn kéo đến huyện lỵ như Can Lộc (ngày 4/8), Nam Đàn (ngày 6/8 và 30/8), Thanh Chương (ngày 12/8), Nghi Lộc (ngày 29/8) và lan rộng ra hầu khắp các huyện trong 2 tỉnh, làm cho chính quyền đế quốc và phong kiến, bọn tổng lý, cường hào ở đây khiếp sợ. Đến tháng 9/1930, phong trào công - nông phát triển tới đỉnh cao; quần chúng đã vũ trang tự vệ, biểu tình thị uy có vũ trang, tiến công vào cơ quan chính quyền của địch ở địa phương.

Đặc biệt, cuộc đấu tranh của hơn 8.000 nông dân Hưng Nguyên nổ ra ngày 2/9/1930 để hưởng ứng cuộc đấu tranh của nông dân các huyện và cuộc bãi công của công nhân Vinh - Bến Thủy, phản đối chính sách khủng bố của bọn thực dân và phong kiến tay sai. Thực dân Pháp cho máy bay tới ném bom, làm 217 người chết, 125 người bị thương, càng làm cho phong trào đấu tranh của quần chúng nhân dân vùng lên như bão táp, bộ máy chính quyền của thực dân và phong kiến tay sai ở nhiều huyện bị tê liệt, ở nhiều xã bị tan rã. Các tổ chức cơ sở đảng ở địa phương đã kịp thời lãnh đạo quần chúng thực hiện quyền làm chủ, tự đứng ra quản lý đời sống của mình, thực hiện nhiệm vụ của chính quyền nhân dân theo hình thức Xô viết.

Chính quyền Xô Viết ở những vùng đất này đã thực hiện quyền làm chủ của quần chúng, điều hành mọi mặt đời sống xã hội. Về chính trị, ban bố quyền tự do dân chủ, tổ chức cho quần chúng tham gia các đoàn thể cách mạng, tự do bàn bạc, góp ý kiến giải quyết các vấn đề xã hội; phổ biến sách báo cách mạng; trừng trị bọn phản cách mạng, quản chế hào lý, giữ gìn trật tự an ninh. Về kinh tế, chia lại công điền, công thổ cho nông dân cả nam lẫn nữ, thực hiện giảm tô, xóa nợ; thủ tiêu các thứ thuế vô lý; tổ chức cứu đói, đào mương chống hạn, củng cố đê điều, giúp nhau sản xuất. Về văn hóa - xã hội, mở trường, mở các lớp dạy chữ Quốc ngữ, bài trừ hủ tục, mê tín; thực hiện nếp sống lành mạnh trong cưới xin, ma chay; tổ chức cứu tế người nghèo, phát triển thơ ca, cổ vũ tinh thần yêu nước cách mạng… Trật tự trị an được giữ vững, những tập quán hủ bại bị tẩy chay. Tinh thần đoàn kết, tình yêu thương tương trợ lẫn nhau cả trong sinh hoạt, sản xuất và đấu tranh lên rất cao. Phong trào quần chúng lan rộng lôi kéo cả những phú ông vào cuộc.

Trong dịp kỷ niệm 30 năm ngày thành lập Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Tuy đế quốc Pháp đã dập tắt phong trào đó trong một biển máu, nhưng Xô Viết Nghệ Tĩnh đã chứng tỏ tinh thần oanh liệt và năng lực cách mạng của nhân dân lao động Việt Nam. Phong trào tuy thất bại, nhưng nó rèn luyện lực lượng cho cuộc Cách mạng Tháng Tám thắng lợi sau này”.

Đây chính là cuộc Tổng diễn tập đầu tiên của cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, không chỉ đặt ra vấn đề liên minh công nông, vấn đề ruộng đất và dân cày, mà còn khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng, vấn đề đấu tranh chính trị kết hợp với đấu tranh vũ trang, từng bước tạo thế và lực để dân tộc ta đi tới thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945.

Phong trào Xô Viết - Nghệ Tĩnh tuy chỉ tồn tại trong vòng 7 tháng và còn sơ khai nhưng đã để lại những dấu ấn tốt đẹp về một Nhà nước công - nông đầu tiên, chưa có trong tiền lệ lịch sử, đáp ứng khát vọng độc lập, tự do cháy bỏng của người dân mất nước, nô lệ. Thành quả lớn nhất của Cao trào cách mạng 1930 - 1931 và Xô Viết - Nghệ Tĩnh là đã khẳng định trong thực tế quyền lãnh đạo và năng lực lãnh đạo cách mạng của giai cấp công nhân thông qua chính đảng tiên phong của mình, đoàn kết với các tầng lớp nhân dân yêu nước có đủ khả năng đánh đổ nền thống trị của đế quốc, phong kiến tay sai, giải phóng dân tộc, đem lại tự do, hạnh phúc cho nhân dân.

Nhân kỷ niệm 88 năm Ngày Xô Viết Nghệ Tĩnh, chúng ta luôn ghi nhớ sự hy sinh xương máu của những người yêu nước đã ngã xuống cho đất nước được độc lập, tự do, trong đó có nhân dân Nghệ - Tĩnh. Và, ngọn lửa Xô Viết Nghệ Tĩnh ấy mãi mãi lấp lánh tỏa sáng, một nguồn ánh sáng diệu kỳ của quá khứ truyền cho các thế hệ

hôm nay và mai sau…