NVB38 - Phát huy “sức mạnh mềm” trong phòng, chống dịch COVID-19 ở Việt Nam

 

            Đại dịch COVID-19 đã và đang gây ra cuộc khủng hoảng chưa từng có trên toàn cầu. Mức độ nghiêm trọng phụ thuộc vào việc đại dịch kéo dài trong bao lâu cũng như phản ứng ở cả cấp độ quốc gia lẫn quốc tế của các chính phủ. Để ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh, không thể chỉ dùng sức mạnh kinh tế, quân sự, mà cần phải phát huy cả “sức mạnh mềm” để giải quyết.

 “Sức mạnh mềm” là khái niệm mới do Joseph Nye - nguyên Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ - chính thức đưa ra vào đầu thập niên 90 của thế kỷ XX để đối lập với “sức mạnh cứng” và nó xuất phát từ sức hấp dẫn về bản sắc văn hóa, tư tưởng chính trị và các chính sách, đặc biệt là chính sách đối ngoại của một quốc gia. Nếu như “sức mạnh cứng” thường được hiểu là việc sử dụng quân sự, bạo lực, vũ trang để áp đặt, cưỡng bức,… thì “sức mạnh mềm” là hình thức sử dụng các biện pháp phi quân sự, phi bạo lực, nó mang tính giáo dục, thuyết phục, động viên, khuyến khích,… để mọi người tự giác tin tưởng, làm theo. Đây là sức mạnh có sức hấp dẫn và là sự lựa chọn mà trong điều kiện hiện nay nhiều quốc gia đang nghiên cứu, tin tưởng và thực hiện. Có thể hiểu: “Sức mạnh mềm” là khả năng tạo ra sức mạnh bằng tuyên truyền, giáo dục, thuyết phục, đối ngoại, khuyến khích,… để hấp dẫn, lôi cuốn, thu hút đối phương (có thể là các nước, giai cấp, dân tộc, cộng đồng…) tự nguyện thay đổi hành vi, chính sách phù hợp với điều mình muốn, thay vì sức mạnh quân sự hoặc gây sức ép kinh tế.

“Sức mạnh mềm” thường xuất phát từ ba nguồn: giá trị chính trị (tính đúng đắn của các chính sách điều hành, quản lý, phát triển kinh tế - xã hội); giá trị về bản sắc văn hóa (đạo đức truyền thống, tính thống nhất, gắn kết cộng đồng dân tộc, sự đồng thuận của nhân dân) và chính sách đối ngoại của quốc gia (sự linh hoạt mềm dẻo, khôn khéo của các chính sách ngoại giao). Tuy nhiên, mỗi quốc gia lại có những cách thức đề cao, khai thác, phát huy “sức mạnh mềm” khác nhau.

“Sức mạnh mềm” của Việt Nam được tạo dựng trên các yếu tố: 1- Thể chế chính trị (trong đó chủ yếu là hệ tư tưởng chính trị và nền dân chủ xã hội chủ nghĩa Việt Nam); 2- Đường lối đối ngoại (chính sách ngoại giao của đất nước); 3- Tinh thần đoàn kết dân tộc, truyền thống văn hóa, bản sắc dân tộc, đồng thuận xã hội và niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, hệ thống chính trị. Trong đó, thể chế chính trị, đoàn kết dân tộc, đồng thuận xã hội, bản sắc truyền thống văn hóa được coi là cốt lõi "sức mạnh mềm" của Việt Nam hiện nay. Thành công của gần 35 năm đổi mới vừa qua có vai trò to lớn của việc chúng ta đã khai thác, phát huy “sức mạnh mềm” và hiện nay; trong phòng, chống đại dịch COVID-19 cũng đã và đang khai thác, phát huy sức mạnh này.