Lịch sử Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11

Sau chiến tranh thế giới lần thứ hai, tháng 7/1946 một tổ chức Quốc tế các nhà giáo tiến bộ được thành lập ở Paris lấy tên là Liên hiệp quốc tế các công đoàn giáo dục (F.I.S.E - Tesdertion Syndicale des Enseignants). Năm 1949 tại hội nghị Vac-xa-va (thủ đô Ba Lan) tổ chức FISE xây dựng một bản "Hiến chương các nhà giáo" gồm 15 chương với nội dung chủ yếu là đấu tranh chống nền giáo dục tư sản, phong kiến, xây dựng nền giáo dục tiến bộ, bảo vệ những quyền lợi vật chất và tinh thần chính đáng của nghề dạy học và nhà giáo, đề cao trách nhiệm và vị trí của nghề dạy học và nhà giáo trong xã hội,…

Trong những năm kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, Công đoàn giáo dục Việt Nam đã quan hệ với FISE để tranh thủ các diễn đàn quốc tế, tố cáo âm mưu tội ác của bọn đế quốc xâm lược đối với nhân dân ta cũng như đối với giáo viên và học sinh, đồng thời giới thiệu những thành tích của nền giáo dục cách mạng, tranh thủ sự đồng tình, ủng hộ của giáo giới trên toàn thế giới đối với cuộc kháng chiến chính nghĩa của nhân dân ta. Công đoàn giáo dục Việt Nam thành lập ngày 22/7/1951, năm 1953 được kết nạp làm thành viên của FISE.

Từ 26 dến 30/8/1957, tại thủ đô Vac-xa-va, Hội nghị FISE có 57 nước dự, trong đó có Công đoàn giáo dục Việt Nam. Tại Hội nghị này, FISE quyết định lấy ngày 20/11/1958 là ngày “Quốc tế hiến chương các nhà giáo”. Sự kiện này, được tổ chức trên toàn miền Bắc nước ta; những năm sau đó còn được tổ chức tại các vùng giải phóng ở miền Nam. Hàng năm vào dịp kỷ niệm 20/11, cơ quan tiểu ban giáo dục thường xuất bản, phát hành một số tập san đặc biệt để cổ vũ tinh thần đấu tranh của giáo giới ở vùng tạm chiến, động viên tinh thần chịu đựng gian khổ của anh chị em giáo viên trong kháng chiến.

Sau ngày đất nước được thống nhất, giáo giới Việt nam đoàn kết nhất trí xây dựng nền giáo dục theo đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam, thoe định hướng xã hội chủ ghĩa. Giáo giới Việt Nam đã hoàn thành sứ mạng lịch sử đối với Bản hiến chương Nhà giáo của tổ chức FISE và ngày 20/11 đã trở thành truyền thống của giáo giới Việt Nam và của nhân dan Việt Nam.

Ở Việt Nam, Ngày 20-11-1958 lần đầu tiên ngày “Hiến chương quốc tế các nhà giáo” được tổ chức trên tòan miền Bắc nước ta. Đất nước thống nhất, ngày 20-11 đã được tổ chức rộng rãi trong cả nước và dần dần trở thành ngày truyền thống của giáo giới Việt Nam. Do tính chất và mục đích của tổ chức ngày “Quốc tế hiến chương các nhà giáo”. Để thể hiện đầy đủ sự quan tâm của Đảng và Nhà nước ta đối với đội ngũ giáo viên; để nêu rõ vị trí, vai trò quan trọng của đội ngũ giáo viên trong sự nghiệp đào tạo lớp người mới xây dựng CNXH; để phát huy truyền thống của nhân dân ta luôn luôn tôn trọng, quý mến thầy giáo và cô giáo, theo đề nghị của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Hội đồng bộ trưởng đã ra quyết định số 167-HĐBT ngày 28-9-1982: “hàng năm sẽ lấy ngày 20 tháng 11 là Ngày nhà giáo Việt Nam”. Và ngày 20-11-1982, Ngày Nhà giáo Việt Nam đầu tiên được tổ chức trọng thể tại Hội trường Ba Đình Hà Nội. Như vậy, kể từ năm 1982, ngày 20/11 – Ngày Quốc tế hiến chương nhà giáo cũng chính là ngày Nhà giáo Việt Nam. 

Hiếu học và tôn sư trọng đạo là truyền thống quý báu của dân tộc Việt Nam, gắn liền với đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, “Ăn quả nhớ người trồng cây”, nhân dân ta ai cũng nhớ và thuộc câu ca “Muốn sang thì bắc cầu Kiều. Muốn con hay chữ thì yêu mến thầy”; “Không thầy đố mày làm nên”. Do vậy, kể từ ngày đất nước giành độc lập, trong suốt những chặng đường đấu tranh cách mạng và xây dựng chủ nghĩa xã hội, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm, chăm lo, coi trọng sự nghiệp giáo dục, coi trọng thầy giáo, cô giáo. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói “Nhiệm vụ của các thầy cô giáo là rất quan trọng và vẻ vang”. Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng cũng đã từng nói “ Nghề dạy học là nghề cao quý nhất trong những nghề cao quý. Nghề sáng tạo nhất vì nó sáng tạo ra những con người sáng tạo”.

Trong không khí cả nước kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 hôm nay, chúng ta cùng ôn lại truyền thống của Nhà giáo Việt Nam trong lịch sử dân tộc dựng nước và giữ nước. Tiêu biểu là nhà giáo Chu Văn An không chỉ là bậc túc Nho thông tuệ mà còn nổi tiếng về khí tiết, từng dâng Thất trảm sớ đòi xử chém 7 gian thần hại nước, hại dân. Nhà giáo Nguyễn Bỉnh Khiêm không màng danh lợi đã lui về mở trường dạy học và đào tạo được rất nhiều nhân tài cho đất nước. Cuối thế kỷ 19, khi Thực dân Pháp xâm lược, cụ Đồ Chiểu - người từng lấy việc dạy người cao hơn dạy chữ đã nêu một tấm gương sáng ngời về tinh thần bất hợp tác với kẻ thù, khảng khái cự tuyệt trước âm mưu mua chuộc của Thực dân Pháp. Những năm đầu thế kỷ 20, Thầy giáo Nguyễn Tất Thành dạy học ở trường Dục Thanh, vì yêu nước, thương dân mà dành trọn đời tìm đường cứu nước cho dân tộc Việt Nam. Người là hiện thân cho sự kết tinh những giá trị văn hóa và tinh thần của dân tộc và của nhân loại, trở thành Nhà giáo Nguyễn Tất Thành, Nguyễn Ái Quốc, Hồ Chí Minh. Trong bức thư cuối cùng gửi cho thầy và trò, Người còn căn dặn: “Dù khó khăn đến đâu cũng phải thi đua dạy tốt, học tốt”. Nhiều nhà giáo được Đảng và Nhà nước đào tạo, bồi dưỡng trở thành những cán bộ, giữ trọng trách của Đảng, Nhà nước, quân đội. 

34 năm qua, mặc dù còn nhiều khó khăn, đội ngũ thầy giáo, cô giáo luôn là những chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng văn hóa, tham gia tích cực vào công cuộc xây dựng Chủ nghĩa Xã hội. Do hậu quả của chiến tranh, điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước gặp muôn và khó khăn, song các thầy giáo, cô giáo vẫn bền bỉ, say mê và thủy chung với sự nghiệp trồng người. Thời kỳ hội nhập và phát triển đã tạo tiền đề tốt cho phát triển GD&ĐT. Những năm qua, bám sát nhiệm vụ của cách mạng Việt Nam, ở mỗi thời kỳ, đội ngũ nhà giáo luôn gương mẫu hưởng ứng thực hiện tốt các cuộc vận động và phong trào thi đua yêu nước, trọng tâm là phong trào thi đua “Dạy tốt - Học tốt” đóng góp to lớn trong việc nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, đào tạo biết bao thế hệ học trò trở thành những cán bộ chủ chốt của Đảng, nhà nước, những nhà khoa học, những chiến sĩ anh dũng bảo vệ Tổ quốc, an ninh trật tự, an toàn xã hội, những công dân có ích,...

Từ phong trào “Học tập và làm theo tư tưởng đạo đức tác phong Hồ Chí Minh”, cuộc vận động “ Mỗi thầy, cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo” đã xuất hiện thêm nhiều tấm gương tiêu biểu trong phong trào thi đua “Hai tốt”, trong rèn luyện phẩm chất đạo đức, tự học, sáng tạo, ứng dụng công nghệ thông tin, nghiên cứu khoa học, đổi mới công tác quản lý; không chỉ là những tấm gương tận tụy, gương mẫu về đạo đức, tác phong, lối sống cho đồng nghiệp và học viên noi theo, mà các thầy, cô giáo còn nỗ lực vượt qua biết bao khó khăn, gắn bó, tâm huyết với nghề; tích cực tìm tòi nghiên cứu khoa học, đổi mới phương pháp, nâng cao chất lượng trong từng giờ giảng, vừa nâng tầm trí tuệ, nhận thức, vừa bồi đắp tâm hồn và thắp lửa nhiệt tình, làm sáng mãi tình yêu quê hương đất nước cho các thế hệ học viên.

Kính trọng thầy cô giáo là nét đẹp truyền thống của dân tộc Việt Nam, được hình thành từ ngàn xưa đến nay. Có thể nói, cha mẹ sinh ra và nuôi dưỡng ta khôn lớn, nhưng người khai tâm, khai trí, truyền thụ kiến thức, giúp ta nên người là phần lớn là công lao của thầy cô giáo. Công ơn của thầy cô lớn lao không kém công ơn sinh thành của cha mẹ, vì thế các bậc cao niên thường nhắc nhở con cháu: “Không thầy đố mày làm nên”, “Nhất tự vi sư, bán tự vi sư”…., dạy ta phải biết kính trọng thầy giáo của mình, như vậy xã hội mới không chê cười. Người thầy giáo, cô giáo luôn sống thanh bạch, mẫu mực, suốt đời làm việc nhân đức. Đã chọn nghề dạy học không ai lấy đó làm giàu, chỉ một lòng với việc bồi dưỡng truyền thụ kiến thức, lý luận cho lớp lớp học viên, rèn cho mỗi học viên phẩm chất nhân cách người cán bộ cách mạng, mẫu mực… vì thế đã được lớp lớp học viên tôn kính suốt đời và được xã hội tôn vinh.

Nhân ngày nhà giáo Việt Nam – 20/11, trong Học viện đã chuẩn bị  nhiều hoạt động thiết thực chào mừng như: tổ chức các hoạt động văn hóa thể thao, văn nghệ, thăm hỏi thầy cô giáo có hoàn cảnh khó khăn và tổ chức Lễ kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam; qua đó ôn lại truyền thống Ngày Nhà giáo, ghi nhận những đóng góp to lớn của đội ngũ các thầy cô trong Học viện và tôn vinh những tập thể, cá nhân đã có nhiều thành tích xuất sắc, đóng góp cho sự nghiệp trồng người, đào tạo những người cán bộ, giảng viên xuất sắc cho Quân đội. Xin dành những lời chúc tốt đẹp và những lời tri ân sâu sắc nhất gửi tới các thầy giáo, cô giáo, đặc biệt là “Người thầy- Người cô - Người lính” trong Học viện, chúc các thầy cô luôn mạnh khỏe, hạnh phúc và thành công trong sự nghiệp trồng người.