Một số giải pháp góp phần nâng cao chất lượng giáo dục chính trị, tư tưởng ở đơn vị cơ sở hiện nay

Công tác giáo dục chính trị, tư tưởng (GDCT, TT) ở đơn vị cơ sở là một hình thức cơ bản của công tác tư tưởng; nội dung quan trọng trong công tác huấn luyện bộ đội; nhiệm vụ thường xuyên của các tổ chức đảng, người chỉ huy và tổ chức quần chúng, trước hết là của chính ủy, chính trị viên (CU,CTV), cơ quan chính trị và cán bộ chính trị các cấp. Thực hiện tốt công tác GDCT, TT sẽ góp phần bồi dưỡng, rèn luyện cho cán bộ, chiến sĩ (CB,CS) bản lĩnh chính trị, lập trường tư tưởng, đạo đức, lối sống, ý thức chấp hành pháp luật Nhà nước, kỷ luật Quân đội, nhằm phát huy phẩm chất của “Bộ đội Cụ Hồ” trong thời kỳ mới. Đồng thời, làm cho mọi CB,CS quán triệt sâu sắc nhiệm vụ, nhận rõ âm mưu, thủ đoạn phá hoại của các thế lực thù địch, nâng cao tinh thần cảnh giác cách mạng, đấu tranh chống quan điểm, tư tưởng và hành động sai trái, góp phần nâng cao chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu của Quân đội.

Nhận thức sâu sắc vị trí, vai trò, nhiệm vụ của công tác GDCT, TT, trong những năm qua, các đơn vị cơ sở (ĐVCS) trong toàn quân đã tập trung nâng cao chất lượng công tác này; thường xuyên bám sát định hướng GDCT, TT của trên, thực hiện đúng nội dung, chương trình quy định, có nhiều biện pháp tích cực, phù hợp với tình hình cụ thể của từng đơn vị. Nội dung công tác GDCT, TT đã tập trung vào việc giáo dục nhận thức sâu sắc chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; các nghị quyết của Ban chấp hành Trung ương Đảng, Nghị quyết của Đảng ủy Quân sự Trung ương, các chỉ thị CTĐ, CTCT của Tổng cục Chính trị; tăng cường đấu tranh bác bỏ các luận điệu thù địch, sai trái xuyên tạc đường lối chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật Nhà nước... Đặc biệt, các đơn vị đã gắn công tác GDCT, TT với việc triển khai thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện việc “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” gắn với thực hiện cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”, đưa lại hiệu quả thiết thực. Bằng nhiều hình thức, biện pháp sáng tạo, công tác GDCT, TT ở ĐVCS đã đạt kết quả tương đối tốt, góp phần quan trọng vào việc củng cố vững chắc trận địa chính trị, tư tưởng của Đảng trong quân đội; cán bộ, chiến sĩ kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và CNXH, nhất trí cao với đường lối, quan điểm của Đảng; luôn cảnh giác với mọi âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch; sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Tuy nhiên, công tác GDCT, TT ở ĐVCS vẫn còn bộc lộ những khuyết, nhược điểm. Việc tổ chức học tập chính trị ở một số đơn vị vẫn còn nặng về hình thức; nhận thức về trách nhiệm trong tiến hành công tác GDCT, TT của một số cán bộ chưa thống nhất; trình độ đội ngũ giáo viên chưa đồng đều; phương pháp giáo dục chưa thường xuyên đổi mới, còn thiếu linh hoạt; tài liệu, vật chất bảo đảm cho học tập chưa được đầu tư đúng mức; công tác kiểm tra, đánh giá kết quả ở một số nơi còn nặng về thành tích... Nhằm làm cho công tác GDCT, TT ở các ĐVCS đạt hiệu quả cao hơn, theo chúng tôi, cần thực hiện tốt một số giải pháp cơ bản sau: 

Một là, tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, phát huy sức mạnh tổng hợp tiến hành công tác giáo dục chính trị, tư tưởng.

Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo công tác giáo dục chính trị tư tưởng là một nhiệm vụ, một nội dung quyết định để xây dựng bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống cho cán bộ, chiến sĩ; là cơ sở để xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị, nâng cao chất lượng tổng hợp và sức chiến đấu. Tập trung kiểm tra, rà soát lại thực trạng tình hình tư tưởng trong cơ quan, đơn vị mình; chấn chỉnh kịp thời những hạn chế, khuyết điểm. Nội dung lãnh đạo, chỉ đạo công tác giáo dục chính trị, tư tưởng phải cụ thể, bám sát kế hoạch, hướng dẫn, chỉ đạo của trên; tập trung giải quyết những vấn đề trọng tâm, trọng điểm, khâu yếu, mặt yếu. Khắc phục triệt để hiện tượng coi công tác giáo dục chính trị, tư tưởng là của cơ quan chính trị, cán bộ chính trị. Phát huy có hiệu quả vai trò tham mưu của cơ quan chính trị, cán bộ chính trị, đề cao trách nhiệm của đội ngũ cán bộ các cấp trong tiến hành công tác giáo dục chính trị tư tưởng.

Coi trọng bồi dưỡng cho cán bộ các cấp, nhất là cán bộ phân đội về phương pháp, kinh nghiệm giải quyết những vấn đề tư tưởng nảy sinh trong đời sống, sinh hoạt của cán bộ, chiến sĩ; kết hợp chặt chẽ quản lý con người với quản lý đơn vị, quản lý vũ khí, trang bị.Lãnh đạo, chỉ đạo các tổ chức quần chúng thực hiện đồng bộ nhiều biện pháp tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động của đoàn viên, hội viên, quân nhân trong đơn vị đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Hai là, tích cực đổi mới đồng bộ chương trình, nội dung, hình thức, phương pháp GDCT tại đơn vị. Chương trình, nội dung GDCT phải bảo đảm tính toàn diện, hài hòa về khối lượng kiến thức, coi trọng nội dung cơ bản, thiết thực trong hệ thống lý luận chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng và chủ trương, chính sách của Nhà nước; tình hình, nhiệm vụ cách mạng, nhiệm vụ quân sự, quốc phòng; âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch; tinh thần yêu nước XHCN; lịch sử, truyền thống hào hùng của dân tộc, của Đảng, của Quân đội và đơn vị. Đồng thời, cần tăng nội dung, thời lượng phổ biến, giáo dục pháp luật, chuẩn mực về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, thực hiện việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh và các kiến thức cần thiết khác liên quan đến nhận thức, tư tưởng của bộ đội. Các đơn vị tiến hành rà soát, điều chỉnh chương trình, nội dung GDCT cho phù hợp với từng đối tượng; kết hợp chặt chẽ giáo dục cơ bản với giáo dục thường xuyên, giữa GDCT với quán triệt nhiệm vụ và tình hình thực tiễn của đơn vị. Về nội dung GDCT do đơn vị tự xác định, cần bảo đảm chiếm khoảng 20% chương trình GDCT hằng năm; chú ý lựa chọn những nội dung sát thực tế, phù hợp với nhu cầu nhận thức của đối tượng, đưa vào kế hoạch, soạn thành tài liệu, thông qua Hội đồng Thẩm định tài liệu GDCT (Tổng cục Chính trị) và giới thiệu, hướng dẫn sử dụng. Cán bộ cấp trên cần chủ động định hướng nội dung giáo dục cho cán bộ cấp dưới; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của đội ngũ cán bộ phân đội; kết hợp chặt chẽ “xây” với “chống”, lấy xây dựng nhận thức, tư tưởng cách mạng, tiến bộ, nhân văn là chính.

Đi đôi với đổi mới nội dung, các đơn vị phải tích cực đổi mới hình thức, phương pháp GDCT tại đơn vị, theo hướng: tiếp tục đổi mới 06 hình thức GDCT chủ yếu được xác định trong Quy chế GDCT đã ban hành³; trong đó, tập trung nâng cao chất lượng học tập chính trị đối với hạ sĩ quan, chiến sĩ, nghiên cứu chuyên đề của sĩ quan, sinh hoạt chính trị, tư tưởng và học tập qua mạng in-tơ-nét. Đây là hình thức mới, nên cần phải chỉ đạo, quản lý, hướng dẫn sử dụng chặt chẽ, bảo đảm thuận lợi cho việc truy cập, sử dụng tài liệu đúng quy định về bảo mật. Trước mắt, triển khai thực hiện thí điểm ở một số đơn vị cơ sở để rút kinh nghiệm, từng bước nhân rộng trong những năm tiếp theo. Trong từng hình thức giáo dục, phải lựa chọn phương pháp phù hợp; kết hợp giữa phương pháp giảng bài truyền thống với sử dụng các phương tiện thuyết trình, giữa giới thiệu tập trung với gợi mở vấn đề để từng cá nhân tự nghiên cứu, viết thu hoạch, giữa kiểm tra với phúc tra… Các đơn vị cần củng cố, bổ sung, thống nhất các mẫu biểu, sổ sách, giáo án, bài giảng, mô hình và hình ảnh trực quan; coi trọng sử dụng phương pháp đàm thoại trong quá trình giảng bài, đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng GDCT. Việc đổi mới nội dung, hình thức GDCT phải bảo đảm tính sinh động, hấp dẫn, thu hút CB,CS tham gia; khắc phục tình trạng “đường mòn, lối cũ”, dập khuôn máy móc, xa rời thực tiễn,… trong thực hiện công tác GDCT.

Ba là, nâng cao năng lực đội ngũ làm công tác GDCT, TT ngang tầm nhiệm vụ trong tình hình mới. Tính hiệu quả của công tác GDCT, TT phụ thuộc rất lớn vào trình độ, năng lực, phương pháp của đội ngũ cán bộ trực tiếp thực hiện nhiệm vụ đó. Yêu cầu đó đòi hỏi đội ngũ cán bộ làm công tác GDCT, TT phải có phẩm chất chính trị, trình độ tri thức, khả năng và kỹ năng sư phạm tương ứng, sự nhạy cảm về chính trị cũng như khả năng dự báo, phân tích tình hình trước những vấn đề thực tiễn và môi trường hoạt động quân sự. Chỉ trên cơ sở nền tảng tri thức khoa học sâu, rộng, người cán bộ mới có khả năng dự báo chính xác xu hướng vận động của xã hội, tình hình diễn biến tư tưởng của bộ đội, từ đó chuẩn bị những điều kiện tốt nhất về mặt chính trị, tinh thần để họ tiếp nhận hoặc phòng ngừa một cách chủ động trước mọi diễn biến của tình hình... Chính vì vậy, để nâng cao chất lượng công tác GDCT, TT, ở các ĐVCS hiện nay, phải xây dựng được đội ngũ trực tiếp làm nhiệm vụ này có đủ số lượng, đảm bảo chất lượng; thường xuyên được bồi dưỡng nghiệp vụ. ở cấp vĩ mô, cần nghiên cứu có chính sách phù hợp nâng cao trình độ học vấn của đội ngũ cán bộ cấp phân đội, nhằm khắc phục tình trạng còn một bộ phận cán bộ chưa có trình độ đại học, cao đẳng; một số chức danh như trợ lý cấp quận, huyện chưa được đào tạo cơ bản... Theo đó, cần có kế hoạch đào tạo cơ bản và đào tạo lại số cán bộ này; tăng cường mở các lớp tập huấn, bồi dưỡng tại chức, thực hiện vừa học, vừa làm để vừa trang bị thêm kiến thức, vừa tích lũy kinh nghiệm thực tiễn trong quản lý, giáo dục bộ đội cho cán bộ ở ĐVCS. Đối với đội ngũ cán bộ trực tiếp làm công tác GDCT, TT, phải thực sự nêu cao tinh thần, trách nhiệm, không ngừng tự học tập, rèn luyện để nâng cao trình độ, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ theo chức trách được phân công. Sau đào tạo, việc bố trí, sử dụng đội ngũ cán bộ phải hợp lý, khoa học, tạo sự ổn định tương đối.

Bốn là, tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, thực hiện có hiệu quả Cuộc vận động Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ”, tích cực đấu tranh phòng, chống “diễn biến hòa bình”, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trên lĩnh vực tư tưởng - văn hóa.

Đưa việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh đi vào chiều sâu, thành việc làm thường xuyên, thiết thực theo Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị (khoá XII), Chỉ thị 317 và Chỉ thị 788 của Quân uỷ Trung ương, hướng dẫn của Tổng cục Chính trị, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt để tạo ra được chuyển biến tiến bộ mới về đạo đức, lối sống. Khắc phục những biểu hiện suy thoái về đạo đức, lối sống trong một bộ phận cán bộ, chiến sĩ hiện nay.

Xây dựng, thường xuyên bổ sung, hoàn thiện hệ thống chuẩn mực, tiêu chí phấn đấu phù hợp với đặc điểm, yêu cầu nhiệm vụ, chức trách của từng đối tượng, nhất là xác định và phấn đấu rèn luyện theo các chuẩn mực “Bộ đội Cụ Hồ” trong thời kỳ mới. Đưa kết quả học tập, làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh vào nhận xét, đánh giá kết quả hoàn thành nhiệm vụ của các cấp, các tổ chức và bình xét phân loại cán bộ, đảng viên, hội viên, đoàn viên.

Coi trọng công tác kế hoạch, kiểm tra, giám sát đảng viên, tổ chức đảng gắn với tổ chức thực hiện nghiêm túc Quy định về những điều đảng viên không được làm, Quy định trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ chỉ huy, quản lý các cấp.

Hiện nay, tác động của mặt trái kinh tế thị trường, ảnh hưởng của đạo đức, lối sống phi văn hóa, sự chống phá của kẻ thù là rất lớn, dễ dẫn đến “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, thoái hóa, biến chất. Những biểu hiện dao động, hoài nghi, bi quan, thiếu niềm tin vào vai trò lãnh đạo của Đảng và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội, bàng quan, thờ ơ với tình hình chính trị của đất nước, phấn đấu cầm chừng, biểu hiện lối sống tự do, buông thả, ca ngợi lối sống phi văn hóa, trái với bản sắc, truyền thống dân tộc... là dấu hiệu của “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, phải nhận dạng và có biện pháp đấu tranh khắc phục kịp thời, hiệu quả…

Năm là, tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo làm tốt công tác tuyên truyền giáo dục nâng cao nhận thức của cán bộ, chiến sĩ về đối tượng, đối tác của cách mạng trong tình hình mới.

Những năm qua, công tác tuyên truyền về biển đảo, giáo dục nhận thức về đối tượng, đối tác được các cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, chỉ huy, cơ quan chính trị các cấp tích cực, chủ động tiến hành, đạt kết quả khá tốt. Tuy nhiên, trước những diễn biến phức tạp của tình thế giới, khu vực, một số cán bộ, sĩ quan cấp úy, quân nhân chuyên nghiệp, hạ sĩ quan, binh sĩ ở đơn vị còn băn khoăn, lo lắng dẫn đến nhận thức chưa đúng, chưa thống nhất về đối tượng, đối tác, nhất là trước những diễn biến phức tạp trên biển Đông.

Tiếp tục quán triệt sâu sắc quan điểm của Đảng ta về xác định đối tượng, đối tác của cách mạng trong Nghị quyết Trung ương Tám, khóa XI về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Thực hiện đồng bộ những giải pháp trên sẽ phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, các lượng lượng nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị trong tình hình mới./.

Lương Hữu