NVH40 - Sống mãi chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”. “Có vũ khí Liên Xô, chúng ta đánh thắng Mỹ”

 

            Cách đây tròn 50 năm, cả thế giới phải kinh ngạc chứng kiến “Pháo đài bay B52” mệnh danh “bất khả chiến bại” của không quân Hoa Kỳ bị đập tan trên bầu trời Hà Nội. Chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” tạo nên bước ngoặt lịch sử, buộc người Mỹ phải trở lại bàn đàm phán ký kết Hiệp định Paris và rút khỏi Việt Nam.

          Chiến tranh tuy đã lùi xa nhưng ký ức về những ngày này vẫn còn nguyên vẹn trong lòng người dân Hà Nội. Đặc biệt đối với những Anh hùng, cựu sĩ quan từng tham gia chiến đấu, bắn rơi máy bay Mỹ, giữ bầu trời Thủ đô mãi xanh. Chuẩn bị cho cuộc đọ sức cuối cùng

          Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân (AHLLVTND) Đại tá Nguyễn Đình Kiên, nguyên sĩ quan điều khiển Tiểu đoàn 57, Trung đoàn tên lửa 261, Sư đoàn Phòng không Hà Nội (Sư đoàn 361), nguyên Phó Cục trưởng Cục Tác chiến, Bộ Tổng tham mưu Bộ Quốc phòng cho biết: công tác chuẩn bị đánh B52 đã được triển khai từ năm 1966 đến 1972, trong đó bộ đội tên lửa là lực lượng nòng cốt.

          “Từ năm 1966 đến 1972, Quân chủng phòng không không quân đã cử một số Trung đoàn vào phía Nam (Quân khu 4) để nghiên cứu cách đánh B52. Đó là cách chuẩn bị cho trận Điện Biên Phủ trên không và biên soạn ra tài liệu “Cách đánh B52” của bộ đội tên lửa. Đến tháng 10/1972 nhằm chuẩn bị đối phó với tập kích trên không của Mỹ, quân chủng tổ chức cuộc tập huấn cho toàn bộ kíp chiến đấu của bộ đội tên lửa ở khu vực phía Bắc. Trong cuộc tập huấn này khi kết luận, Đại tá Lê Văn Tri Tư lệnh quân chủng phòng không không quân có giao nhiệm vụ cho các kíp tên lửa chiến đấu của khu vực Hà Nội, “nếu B52 đánh vào Hà Nội thì các đồng chí phải bắn rơi tại chỗ một chiếc để đưa đuôi của nó vào bãi tha ma máy bay Mỹ tại miền Bắc”, - Đại tá Nguyễn Đình Kiên, kể lại.

          Cẩm nang “Cách đánh B52” tuy chỉ có 30 trang, nhưng nhờ có kinh nghiệm phân biệt B52 như thế nào, quá trình đánh ra sao, thực hành xạ kích v.v., các kíp chiến đấu của Sư đoàn Phòng không Hà Nội, dù chưa bao giờ tiếp xúc với B52, đã nghiên cứu và thành lập các phương án tác chiến, tổ chức huấn luyện cho các đơn vị. Dần dần cách đánh B52 trở thành một kỹ năng của cán bộ chiến sĩ tên lửa Thủ đô.

          Theo phân tích của AHLLVTND Đại tá Nguyễn Đình Kiên, trong chiến đấu mục tiêu bắn rơi tại chỗ là yêu cầu rất lớn của bộ đội tên lừa.

          “Ngày 17/12/1972 nhận được lệnh sẵn sàng chiến đấu cấp cao, cả đơn vị nhanh chóng chuyển trạng thái sẵn sàng chiến đấu và làm công tác chuẩn bị. Căn cứ mệnh lệnh Tư lệnh quân chủng, bộ đội tên lửa Hà Nội đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Không những bắn rơi một chiếc B52, riêng Sư đoàn 361 bắn rơi tới 25 chiếc B52, trong đó có 16 chiếc rơi tại chỗ. Ý nghĩa của việc “pháo đài bay” rơi tại chỗ như chúng ta biết, 1 chiếc có 6 giặc lái, 16 chiếc là có 96 giặc lái, hoặc là chết hoặc là bị bắt. 16 chiếc B52 bị bắn rơi tại chỗ lúc đó quyết định việc Mỹ không chịu được thiệt hại về người lái và máy bay rơi. Vì kế hoạch ban đầu của Hoa Kỳ là, đánh đến Noel nhưng càng đánh càng thua nên buộc phải ngồi vào bàn đàm phán và ký Hiệp định Paris theo điều kiện của ta đưa ra trước đó - tháng 10/1972”, - Đại tá Nguyễn Đình Kiên, cho biết.

          Dũng cảm, sáng tạo trong muôn vàn gian khó

          Ngày 14/12/1972, Tổng thống Hoa Kỳ Nixon chính thức ra lệnh tiến hành cuộc tập kích đường không chiến lược vào miền Bắc Việt Nam với tên gọi Chiến dịch "Linerbacker II". Hoa Kỳ đã huy động số lượng lớn máy bay, tàu chiến và các loại vũ khí cho chiến dịch. Đặc biệt phải kể đến máy bay chiến lược B52 còn được gọi "Siêu pháo đài bay B52", là máy bay chiến đấu hiện đại nhất không lực Hoa Kỳ vào thời điểm đó.

          “B52 có thể mang đến 30 tấn bom, trang bị hệ thống nhiễu gồm 15-16 máy gây nhiễu các loại - radar, đài tên lửa, đài thông tin liên lạc, thậm chí cả đầu đạn nổ sớm, ví dụ như nhiễu tiêu cực, nhiễu tích cực. Một tốp 3 B52 luôn có 12-16 chiếc F4 đi theo hộ tống. Khi đánh Hà Nội, thường có một đội hình từ 30-45 chiếc B52 trong một đợt và gần 100 máy bay hộ tống vòng trong. Vòng ngoài thì Mỹ sử dụng các loại EB-66, EC-130 bay dọc biên giới Việt - Lào và trên Biển Đông để gây nhiễu ngoài đội hình”, - AHLLVTND Đại tá Nguyễn Đình Kiên, kể.

          Tinh vi hơn nữa, không quân Mỹ chọn thời điểm tấn công vào ban đêm để loại trừ pháo và không quân Việt Nam. Toàn bộ đội hình B52 bay vào biên giới tắt đèn hết để không quân Việt Nam không nhìn thấy bằng mắt thường.

“Đấy là những điều rất khó khăn cho không quân Việt Nam. Do đó, lực lượng nòng cốt vẫn là bộ đội tên lửa. Tên lửa ta bị đội hình nhiễu che phủ như vậy nhưng đã được chuẩn bị trước, nhiễu tạp không quân chiến thuật Mỹ cũng trùng với nhiễu tạp B52. Và do được huấn luyện nhuần nhuyễn cũng như đã quen với không quân chiến thuật Mỹ, nên bộ đội tên lửa phòng không Hà Nội không bị động”, - Đại tá Nguyễn Đình Kiên cho biết.

          Cũng theo Đại tá, khi bay vào Hà Nội đội hình B52 buộc phải bay ổn định để cắt bom ở cự ly từ 100km trở vào, trong khi đó Hà Nội lại là mục tiêu cố định. Đây chính là thời cơ để bộ đội tên lửa bám sát, phát hiện và tiêu diệt B52.

Đặc biệt sau khi cắt bom xong, B52 phải bay vòng ra, lúc đó tiết diện phản xạ của B52 lớn lên do nghiêng cánh nên radar của tên lửa có thể phát hiện tín hiệu mục tiêu để đánh bằng phương pháp đón nửa góc. Phương pháp đánh nửa góc hiệu suất rất cao.

          “Chính vì thế khi B52 vào Hà Nội, vừa gặp phải hỏa lực đánh bằng 3 điểm, vừa đánh bằng phương pháp nửa góc cho nên số lượng mục tiêu B52 bị tiêu diệt nhiều là vì lý do như thế. Khó khăn là có nhưng từ những khó khăn đó mình khai thác triệt để được tính năng bộ khí tài Liên Xô hỗ trợ, nâng được hiệu quả chiến đấu lên rất cao”, - vị Anh hùng LLVT kết luận.

          Cái rét như cắt da cắt thịt mùa đông năm ấy, những đêm dài thức trắng không ngủ canh giữ bầu trời, cũng không thể cản được quyết tâm đập tan âm mưu bắn phá miền Bắc, của các chiến sĩ Sư đoàn 361 lúc bấy giờ.

          “Cảm giác rất tự hào khi lần đầu tiên bắn hạ được B52, thực sự sờ được đuôi của nó, thực hiện được nhiệm vụ Tư lệnh quân chủng giao. Vì mình đã làm được điều gì đó bảo vệ Hà Nội, bảo vệ đất nước, giúp cho giải phóng miền Nam, nhanh chóng tiến đến thắng lợi cuối cùng”, - Đại tá Nguyễn Đình Kiên, bồi hồi nhớ lại.

          “Có vũ khí Liên Xô, chúng ta đánh thắng Mỹ”

          Đây là lời khẳng định của AHLLVTND Đại tá Nguyễn Đình Kiên. Ông nói rằng, trong chiến dịch 12 ngày đêm, nhờ có tên lửa đất đối không SA-75M của Liên Xô, bộ đội tên lửa Việt Nam mới có vũ khí để chống lại B52.

“Khi tiếp xúc và làm việc với chuyên gia Liên Xô phải nói rằng, họ là những người đồng chí giúp đỡ một cách rất vô tư. Bản thân họ khi chiến đấu cũng lăn lộn cùng chúng tôi trên mặt trận. Nếu gặp báo động họ cũng sẵn sàng lên xe cùng chúng tôi đánh máy bay Mỹ. Những kinh nghiệm của chuyên gia Liên Xô về công nghệ, khí tài, và, có vũ khí Liên Xô, chúng ta đánh thắng Mỹ”, - Đại tá Nguyễn Đình Kiên khẳng định.

          Chính sự giúp đỡ vô tư của Liên Xô lúc bấy giờ và tính sáng tạo trong cách chiến đấu, khai thác triệt để tính năng bộ khí tài nên bộ đội tên lửa Việt Nam đã lập được chiến công hiển hách, tạo ra bước ngoặt lịch sử.

“Có thể nói lực lượng nòng cốt lúc đó là tên lửa. Số tên lửa bắn rơi B52 cũng nói lên điều đó. Trong 34 chiếc B52 bắn rơi tại miền Bắc lúc đó (Hà Nội, Hải Phòng và các tỉnh lân cận) thì bộ đội tên lửa bắn rơi 30 chiếc, trong đó có 16 chiếc rơi tại chỗ. Tỷ lệ đó nói lên vai trò quyết định của tên lửa. Nếu không có bộ đội tên lửa thì ta đối phó với B52 sẽ rất khó khăn”, - AHLLLVTND Đại tá Nguyễn Đình Kiên, nhấn mạnh.

          Đại tá Nguyễn Đình Kiên cho rằng, ngày nay các chiến sĩ trẻ cần phải vận dụng, khai thác triệt để tính năng bộ khí tài hiện đại để sử dụng cho tác chiến, huấn luyện thành thạo phương án tác chiến sao cho hoàn hảo. Hơn nữa, thế hệ chiến sĩ trẻ cần phải được giáo dục và đào tạo để thực sự trung thành với đất nước, chế độ và Tổ quốc.

          Chiến thắng “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” góp phần mở ra bước ngoặt với cuộc kháng chiến “đánh cho mỹ cút, đánh cho ngụy đucang”, cổ vũ phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc trên thế giới. Dù đã qua nửa thế kỷ, thành quả xây dựng đất nước đã thay thế cho dấu tích đạn bom tàn phá, song tầm vóc, bài học lịch sử từ chiến thắng còn nguyên giá trị.