NVH40 - Sự vận dụng tinh thần “ngoại giao cây tre” trong đối ngoại đảng

 

Đối ngoại đảng là một trong ba mũi giáp công của đối ngoại Việt Nam (đối ngoại đảng, ngoại giao nhà nước, đối ngoại nhân dân). Thành tựu của quan hệ đối ngoại đảng trong hơn 36 năm đổi mới, nhất là thời gian gần đây, là kết quả của quá trình đổi mới tư duy về đường lối, chủ trương, chính sách đối ngoại của Đảng, trên cơ sở vận dụng đúng đắn tư tưởng Hồ Chí Minh về hợp tác quốc tế, phù hợp với điều kiện hiện nay.

Nghị quyết số 13/NQ-TW, ngày 20-5-1988, của Bộ Chính trị khoá VI, “Về nhiệm vụ và chính sách đối ngoại trong tình hình mới” khẳng định “lợi ích cao nhất của Đảng và nhân dân ta là phải củng cố và giữ vững hoà bình để tập trung sức xây dựng và phát triển kinh tế”. Nghị quyết số 13/NQ-TW là sự tiếp thu sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh về việc bảo đảm lợi ích tối cao của đất nước, đánh dấu bước chuyển chiến lược về tư duy đối ngoại, đặc biệt là tư duy về lợi ích, mục tiêu và nhiệm vụ đối ngoại của Việt Nam nói chung, trong đó có đối ngoại đảng. Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khoá IX (tháng 7-2003) nêu ra nhận thức mới về “đối tượng” và “đối tác” và xác định nguyên tắc, phương thức đối ngoại với tất cả các nước trong khu vực và thế giới, không phân biệt chế độ và trình độ phát triển. Theo đó, việc xác định đối tượng, đối tác tuỳ theo tình huống, hoàn cảnh, thời điểm cụ thể một cách biện chứng, linh hoạt, không dễ dãi và cũng không cứng nhắc, sơ hở .

Đại hội XI của Đảng (năm 2011) nhấn mạnh các yêu cầu: “Phát triển quan hệ với các đảng cộng sản, công nhân, đảng cánh tả, các đảng cầm quyền và những đảng khác trên cơ sở bảo đảm lợi ích quốc gia, giữ vững độc lập, tự chủ, vì hoà bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển; mở rộng tham gia các cơ chế, diễn đàn đa phương ở khu vực và thế giới". Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) xác định: “Trước sau như một ủng hộ các đảng cộng sản và công nhân, các phong trào tiến bộ xã hội trong cuộc đấu tranh vì những mục tiêu chung của thời đại; mở rộng quan hệ với các đảng cánh tả, đảng cầm quyền và những đảng khác trên cơ sở bảo đảm lợi ích quốc gia, giữ vững độc lập, tự chủ, vì hoà bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển".

Kết luận số 73-KL/TW, ngày 8-2-2012, của Bộ Chính trị khoá XI về “Tăng cường quan hệ đối ngoại của Đảng trong tình hình mới” là dấu mốc quan trọng trong quá trình phát triển nhận thức, tư duy lý luận của Đảng về mở rộng các mối quan hệ đối ngoại với các chính đảng và các diễn đàn đa phương chính đảng. Kết luận xác định tăng cường và nâng cao hơn nữa hiệu quả quan hệ đối ngoại của Đảng để tạo nền tảng chính trị cho quan hệ ổn định, bền vững giữa Việt Nam và các nước, tiếp tục tranh thủ sự đồng tình, ủng hộ của các tầng lớp nhân dân thế giới, các chính đảng, tổ chức, chính giới các nước và bạn bè quốc tế với sự nghiệp cách mạng của Đảng, tạo thế chủ động trong việc xử lý các vấn đề khu vực và quốc tế, thực hiện lợi ích quốc gia, dân tộc.

Nghị quyết số 22-NQ/TW, ngày 10-4-2013, của Bộ Chính trị khoá XI, “Về hội nhập quốc tế” nêu định hướng: “Chủ động mở rộng quan hệ đối ngoại của Đảng, tích cực và nâng cao hiệu quả tham gia các diễn đàn các chính đảng”; theo đó, Đảng ta là người hoạch định và lãnh đạo quá trình triển khai đường lối, chính sách đối ngoại hội nhập, đồng thời bản thân Đảng cũng là một chủ thể tích cực, chủ động hội nhập vào khu vực và thế giới.

Đại hội XII của Đảng (năm 2016), một lần nữa Đảng ta nhấn mạnh yêu cầu “mở rộng, làm sâu sắc hơn và nâng cao hiệu quả quan hệ đối ngoại của Đảng, ngoại giao nhà nước và đối ngoại nhân dân”; “phối hợp chặt chẽ hoạt động đối ngoại của Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại nhân dân".

Năm 2019, Bộ Chính trị ban hành Chỉ thị số 32-CT/TW, “Về tăng cường và nâng cao hiệu quả quan hệ đối ngoại của Đảng trong tình hình mới”. Văn bản chỉ đạo công tác đối ngoại rất quan trọng này của Đảng xác định mục tiêu của đối ngoại đảng nhằm bảo vệ vững chắc độc lập, thống nhất, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, góp phần nâng cao hiệu quả hội nhập quốc tế.

Đại hội XIII của Đảng (năm 2021) nhấn mạnh yêu cầu “xây dựng nền ngoại giao toàn diện, hiện đại với ba trụ cột là đối ngoại đảng, ngoại giao nhà nước và đối ngoại nhân dân”; “kết hợp chặt chẽ, hiệu quả công tác đối ngoại của Đảng với ngoại giao nhà nước và đối ngoại nhân dân”. Tinh thần đối ngoại đảng trên tiếp tục được thể hiện trong Nghị quyết số 34-NQ/TW, ngày 9-1-2023, của Bộ Chính trị, về “Một số định hướng, chủ trương lớn triển khai đường lối đối ngoại Đại hội XIII của Đảng”...

Như vậy, việc đổi mới tư duy, nhận thức và thế giới quan về đối ngoại của Đảng ta là sự tiếp thu, vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về hợp tác quốc tế và là tiền đề quan trọng cho việc xác định các mục tiêu đối ngoại, xây dựng các chủ trương, đường lối, chính sách đối ngoại đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ đối ngoại nói chung và mở rộng hoạt động đối ngoại của Đảng ta nói riêng theo trường phái “cây tre Việt Nam”.

Từ những chính sách đối ngoại đúng đắn, thời gian qua, Đảng ta tích cực và chủ động triển khai các hoạt động đối ngoại đảng dựa trên nguyên tắc: Độc lập, tự chủ, bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau, không can thiệp công việc nội bộ của nhau; cùng nhau thúc đẩy quan hệ hữu nghị và hợp tác, vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ, phát triển và tiến bộ xã hội. Từ chỗ có quan hệ với 188 đảng năm 1991, đến nay, Đảng ta đã có quan hệ với 247 chính đảng. Các hoạt động đối ngoại của Đảng ta được triển khai chủ động, hiệu quả. Với các đảng cộng sản, các đảng cầm quyền ở các nước xã hội chủ nghĩa và các nước láng giềng có chung biên giới trong khu vực, Đảng ta đã chủ động thúc đẩy quan hệ đạt nhiều bước tiến quan trọng, tiếp tục định hướng chiến lược tổng thể và tạo động lực mạnh mẽ thúc đẩy chiều sâu quan hệ giữa nước ta với các nước. Với các đảng cầm quyền, tham chính và các đảng có vai trò ở các nước trong khu vực, Đảng ta đã thúc đẩy quan hệ với nhiều đột phá mới, tạo cơ sở chính trị và động lực để thúc đẩy mở rộng quan hệ của Việt Nam với các nước.

Trong bối cảnh hiện nay, các nước với các chế độ chính trị khác nhau đều có những điều chỉnh chính sách đối ngoại theo hướng bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc của mình, thì việc vận dụng tư tưởng hợp tác quốc tế của Chủ tịch Hồ Chí Minh, thực hiện mở rộng quan hệ với các đảng cầm quyền chính là bước đột phá trong hoạt động đối ngoại đảng nhằm bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc. Với các đảng cộng sản và công nhân, cánh tả, các đảng và phong trào độc lập dân tộc, cách mạng và tiến bộ, Đảng ta tiếp tục thúc đẩy quan hệ thực chất, có trọng tâm, trọng điểm và các mối quan hệ hợp tác tiếp tục phát huy vai trò tích cực, duy trì lực lượng hậu thuẫn chính trị, ủng hộ lập trường của ta trong nhiều vấn đề. Tại các diễn đàn đa phương chính đảng, trong đó có Hội nghị quốc tế các chính đảng châu Á (ICAPP), Cuộc gặp quốc tế các đảng cộng sản vả công nhân (IMCWP)..., Đảng ta tham gia chủ động, tích cực và phát huy vai trò trách nhiệm, đóng góp thiết thực, góp phần nâng cao vị thế trên trường quốc tế.

Cùng với những thành tựu và bài học kinh nghiệm trong quá trình triển khai hoạt động đối ngoại và hợp tác quốc tế của Đảng, Đảng ta tiếp tục thúc đẩy tăng cường và quan hệ đối ngoại với các chính đảng trên thế giới theo tinh thần trường phái “cây tre Việt Nam”, thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ vì hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển, đa phương hóa, đa dạng hóa và hội nhập quốc tế toàn diện và sâu rộng, nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ nâng cao hiệu quả hoạt động đối ngoại và hội nhập quốc tế vì lợi ích quốc gia - dân tộc, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; tạo lập và giữ vững môi trường hoà bình, ổn định, huy động các nguồn lực bên ngoài để phát triển đất nước, nâng cao vị thế và uy tín của đất nước. Chính những thành tựu thực tiễn sinh động về đối ngoại đảng, hoạt động hợp tác quốc tế trên kênh đảng là một minh chứng rõ ràng, sinh động khẳng định thêm sức sống và sự trường tồn của tư tưởng Hồ Chí Minh về hợp tác quốc tế và sự tiếp nối, phát triển thành công trường phái đối ngoại, ngoại giao mang bản sắc “Cây tre Việt Nam” trong bối cảnh mới của cách mạng Việt Nam./.