NVI42 - TUYÊN TRUYỀN VỀ VIỆC NHÀ NƯỚC TA CHƯA CẤP PHÉP HOẠT ĐỘNG CHO TEMU – NỀN TẢNG THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ XUYÊN BIÊN GIỚI

 

Hiện nay đang có rất nhiều các bài viết xuyên tạc về việc Việt Nam chưa cấp phép hoạt động cho Temu – nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới với luận điệu lý do lo sợ Temu sẽ chiếm lĩnh thị trường, các doanh nghiệp nhà nước sẽ không cạnh tranh được, hàng nội địa sẽ bị “đánh bại” ngay trên sân nhà; qua đó kích động cho rằng: Không có Temu này thì cũng sẽ có Temu khác, quan trọng là Nhà nước phải biết cách quản lý, xử lý, bảo vệ người tiêu dùng và doanh nghiệp trong nước chứ không phải bế quan toả cảng, cấm là được.

Những luận điệu trên thể hiện rõ quan điểm sai trái, góc nhìn phiến diện, chủ quan việc nhận thức vấn đề còn quá giản đơn, chưa đầy đủ góc nhìn về mọi mặt, mọi lĩnh vực của vấn đề có liên quan.

Sáng ngày 21 tháng 10 năm 2024, Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV khai mạc trọng thể tại Nhà Quốc hội, Thủ đô Hà Nội. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm nhấn mạnh, đây là kỳ họp có khối lượng công việc lớn nhất kể từ đầu nhiệm kỳ đến nay. Kỳ họp nhắc đến nhiều vấn đề quan trọng, nhất là để đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm nhấn mạnh 3 vấn đề, trong đó, chuyển đổi tư duy xây dựng pháp luật theo hướng vừa bảo đảm yêu cầu quản lý Nhà nước vừa khuyến khích sáng tạo, giải phóng toàn bộ sức sản xuất, khơi thông mọi nguồn lực để phát triển. Tư duy quản lý không cứng nhắc, dứt khoát từ bỏ tư duy “KHÔNG QUẢN ĐƯỢC THÌ CẤM”.

Từ đó có thể thấy, quan điểm “bế quan toả cảng” là không hề tồn tại trong đường lối, quan điểm của Đảng, của Nhà nước ta. Nên tư duy về việc nước ta bế quan, cấm sự phát triển của các ngành kinh tế hay của các doanh nghiệp là hoàn toàn sai trái.

Nước ta là một nước pháp quyền, mọi hoạt động của các cá nhân và tổ chức đều phải tuân theo Hiến pháp và pháp luật. Việc đưa một sản phẩm vào thị trường, cấp phép hoạt động cho một doanh nghiệp cần tuân thủ theo đúng trình tự thủ tục, không phải cứ muốn là được.

Việc kiểm duyệt thật chặt chẽ chính là một biện pháp bảo vệ người tiêu dùng, bảo vệ người dân. Nếu việc kiểm duyệt không chặt chẽ sẽ xảy ra rất nhiều hệ luỵ. Sản phẩm không rõ nguồn gốc chất lượng, có thể có một số chất hoặc thành phần không bảo đảm gây hại đến sức khoẻ và túi tiền của người tiêu dùng. Đó có thể là các hàng giả, hàng kém chất lượng.

Giá cả để sản xuất ra một sản phẩm thì được quyết định bởi rất nhiều yếu tố. Việc để giá một sản phẩm thật rẻ có thể đạt được từ nguồn nguyên liệu dồi dào sẵn có, công nghệ máy móc, quy trình sản xuất tốt, chi phí nhân công rẻ… Sâu xa hơn, ở một số quốc gia, một số sản phẩm sẽ được chính phủ trợ giá kích thích việc sản xuất, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển, chính vì vậy giá của một số sản phẩm sẽ rẻ hơn các sản phẩm ở các nước khác. Ta không thể phủ nhận rằng việc sản phẩm giá rẻ sẽ giúp cho mọi người đều có cơ hội tiếp cận và sử dụng. Tuy nhiên, ở góc độ sâu hơn, việc sản phẩm giá rẻ tràn vào thị trường của nước khác và chiếm lĩnh phần lớn thị phần, làm cho các doanh nghiệp ở các nước bản địa bị bóp nghẹt tạo ra sự cạnh tranh không công bằng. Sau khi giữ vai trò chủ đạo, người tiêu dùng phụ thuộc chủ yếu từ nguồn sản phẩm giá rẻ đó, thì các doanh nghiệp sản xuất sẽ dần dần tăng giá. Đây là một trong những thủ đoạn biến tướng của “bán phá giá”.

Nhà nước luôn chào đón các doanh nghiệp vào Việt Nam đầu tư, sản xuất và đưa các sản phẩm tới tay người tiêu dùng, kể cả việc ủng hộ hoạt động thương mại điện tử xuyên biên giới. Tuy nhiên việc quản lý chưa chặt chẽ, có sàn chưa đăng ký hoặc thậm chí không thu thuế được là không đảm bảo công bằng trong kinh doanh. Điều này ảnh hưởng đến doanh nghiệp nhỏ và vừa, khiến doanh nghiệp của ta chịu sự cạnh tranh không công bằng và minh bạch trên môi trường thương mại điện tử. Do vậy cần phải tăng cường kiểm soát việc có hay không gian lận thương mại, tránh thất thu thuế, đảm bảo công bằng, minh bạch. Việc đưa vào thị trường hàng hóa qua các kênh như vậy là không đảm bảo công bằng sẽ "giết chết" những doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nước, hệ quả là thất nghiệp. Sau khi người tiêu dùng nhận ra thì vừa bị thiệt hại về sức khoẻ, túi tiền và sự ổn định của kinh tế thị trường.

Việc sản xuất hàng giá rẻ sẽ tạo ra khuynh hướng sử dụng sản phẩm một cách phung phí, lãng phí. Chưa tính đến việc chất lượng sản phẩm không cao thì vòng đời của sản phẩm sẽ ngắn. Từ đó việc phát thải, xả thải ra môi trường sẽ rất lớn. Việc đó sẽ càng làm trầm trọng hơn tình trạng ô nhiễm môi trường, một vấn đề đau đầu của mọi quốc gia trên thế giới. Khi chúng ta đang hướng đến xây dựng một thế giới phát triển bền vững thì rõ ràng xu hướng sản xuất tràn lan mặt hàng giá rẻ không bảo đảm chất lượng là điều không nên khuyến khích.

Bên cạnh đó, có nhiều nguồn thông tin cho thấy công tác bảo mật thông tin khách hàng của một số nền tảng thương mại điện tử là không hề tốt. Việc sản phẩm giá rẻ sẽ thu hút nhiều người sử dụng, qua đó một lượng lớn thông tin người tiêu dùng sẽ được thu thập và sử dụng vào nhiều mục đích khác nhau. Với mục đích tốt sẽ là nghiên cứu thói quen tiêu dùng từng bước dự đoán và nâng cao chất lượng sản phẩm, tuy nhiên với mục đích xấu thì có thể là các hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản gây lên sự bất ổn về trật tự xã hội, và có thể là các hoạt động liên quan đến an ninh quốc gia, an ninh con người.

Nên việc kiểm tra, kiểm duyệt chặt chẽ việc đăng ký hoạt động của doanh nghiệp nói chung và Temu nói riêng là vô cùng quan trọng.  Temu là "tân binh" đến từ PDD Holdings (Trung Quốc) - tập đoàn bán lẻ trực tuyến hàng đầu thế giới. Sàn thương mại này đang nối gót các "đàn anh" như Taobao, 1688, Shein trong cuộc đổ bộ vào thị trường Việt Nam. Khá bất ngờ trước thực tế một sàn thương mại điện tử quy mô lớn hoạt động công khai tại Việt Nam nhưng chưa được cấp phép và mới chỉ thực hiện thủ tục xin giấy phép, nếu để xảy ra thực trạng như vậy là vấn đề đáng lo ngại trong quản lý và thực thi pháp luật. Hiện đã có đầy đủ quy định pháp luật về quản lý nhà nước đối với các sàn thương mại điện tử. Vì vậy không thể có chuyện các doanh nghiệp nước ngoài vào Việt Nam và mở sàn, tự hoạt động mà không khai báo, đăng ký, thích làm gì thì làm. Đây là trách nhiệm quản lý nhà nước cần xem lại để xem xét xử lý.

Từ cơ sở thực tiễn, các quốc gia khác trên thế giới để xem xét, tiếp thu học hỏi kinh nghiệm. Nhiều nước có sự kiểm duyệt rất gắt gao và họ đã có những biện pháp cụ thể với Temu. Indonesia đã cấm Temu, Thái Lan yêu cầu các sàn thương mại điện tử nước ngoài phải mở văn phòng đại diện, trong khi nhiều nền tảng lớn như TikTok Shop, Shopee phải điều chỉnh mô hình kinh doanh để tuân thủ quy định mới. Đây được xem là những động thái quan trọng nhằm tạo môi trường cạnh tranh công bằng trong lĩnh vực thương mại điện tử.

Theo báo Bangkok Post, gần đây Chính phủ Thái Lan yêu cầu các công ty thương mại điện tử nước ngoài phải thành lập văn phòng tại nước này. Động thái này nhằm đảm bảo các doanh nghiệp nước ngoài cũng phải tuân thủ quy định về thuế và pháp lý như doanh nghiệp trong nước.

Indonesia thậm chí đã tiến xa hơn khi đầu tháng 10 năm nay đã thông báo cấm hoàn toàn Temu để bảo vệ các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong nước, theo báo SCMP. Theo ông Li Jianggan - CEO của Công ty Momentum Works, Indonesia có cấu trúc kinh tế đặc biệt khi các doanh nghiệp vừa và nhỏ đóng góp hơn 60% GDP và tạo ra 97% việc làm.

Để đáp ứng quy định mới trong quản lý thương mại điện tử của nhiều nước Đông Nam Á, nhiều nền tảng lớn đã phải điều chỉnh mô hình kinh doanh. Theo SCMP, Shopee đã dừng hoạt động bán hàng xuyên biên giới tại Indonesia từ tháng 10-2023, trong khi Lazada yêu cầu các nhà bán hàng Trung Quốc phải chuyển quyền sở hữu cửa hàng cho công dân hoặc công ty Indonesia.

Theo trang Kr-Asia, tại Indonesia, chính phủ đã buộc TikTok phải ngừng hoạt động kinh doanh thương mại điện tử trong hai tháng do vi phạm chính sách. Sau đó, để tiếp tục hoạt động tại Indonesia, TikTok đã phải sáp nhập mảng kinh doanh thương mại điện tử tại Indonesia của họ với Công ty Tokopedia thuộc Tập đoàn Goto Group của nước sở tại, trong đó TikTok nắm 75,01% cổ phần và cam kết đầu tư 1,5 tỉ USD trong những năm tới.

Do vậy việc kiểm duyệt, rà soát của nhà nước, ở đây là Bộ Công Thương là rất quan trọng và hoàn toàn đúng với luật pháp quy định của Việt Nam. Những luận điệu về việc đánh giá Việt Nam bế quan toả cảng là hoàn toàn vô căn cứ và vô lý, thể hiện việc nhận thức vấn đề còn giản đơn và phiến diện một chiều, theo lợi ích trước mắt mà bỏ đi lợi ích lâu dài của người tiêu dùng, của quốc gia.