Lịch sử ngày nhà giáo Việt Nam

Thưa toàn thể các đồng chí, tháng 7 năm 1946, một tổ chức quốc tế các nhà giáo tiến bộ được thành lập ở Paris, lấy tên là Liên hiệp quốc tế các công đoàn giáo dục. Năm 1949, tại một hội nghị ở Warszawa ( thủ đô Ba Lan), Liên hiệp quốc tế các công đoàn giáo dục đã ra bản “ Hiến chương các nhà giáo” gồm 15 Chương. Nội dung chủ yếu của Bản Hiến chương các nhà giáo là đấu tranh chống mọi quan điểm và phương pháp giáo dục lạc hậu, phản động, phản dân chủ, phản khoa học của nền giáo dục tư sản, phong kiến nhằm xây dựng nền giáo dục tiến bộ, dân chủ và khoa học. Đấu tranh thủ tiểu các chế độ bạc đãi, coi khinh nghề dạy học và ra sức bảo vệ những quyền lợi về vật chất, tinh thần chính đáng cho các nhà giáo. Quy định về một số điều đối với các nhà giáo, đặc biệt nêu cao vị trí nghề dạy học và những người dạy học.

Đối với nước ta, trong những năm kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, Công đoàn Giáo dục Việt Nam đã liên hệ với Liên hiệp quốc tế các công đoàn giáo dục nhằm mục đích tranh thủ diễn đàn quốc tế, tố cáo âm mưu tội ác của bọn đế quốc xâm lược đối với nhân dân ta cũng như đối với giáo viên và học sinh. Đồng thời, giới thiệu những thành tích của nền giáo dục cách mạng, tranh thủ sự đồng tình ủng hộ của toàn thể giáo viên trên thế giới đối với cuộc kháng chiến chính nghĩa của nhân dân ta.

Đến mùa xuân năm 1953, Đoàn Việt Nam do Thứ trưởng Bộ quốc gia Giáo dục Nguyễn Khánh Toàn làm trưởng đoàn dự Hội nghị quan trọng kết nạp Công đoàn giáo dục của một số nước vào tổ chức Liên hiệp quốc tế các công đoàn giáo dục tại Viên ( thủ đô nước Áo) trong đó có Công đoàn Giáo dục Việt Nam.

Từ ngày 26 đến ngày 30/8/1957, tại Thủ đô Vacsava, Hội nghị Liên hiệp quốc tế các công đoàn giáo dục có 57 nước tham dự, trong đó có Công đoàn giáo dục Việt Nam, quyết định lấy ngày 20/11 làm ngày Quốc tế Hiến chương các nhà giáo. Ở Việt Nam lần đầu tiên ngày “ Quốc tế Hiến chương các nhà giáo ” được tổ chức trên toàn miền Bắc nước ta vào ngày 20/11/1958. Những năm sau đó, ngày lễ 20/11 còn được tổ chức tại các vùng giải phóng ở miền Nam. Và cũng trong ngày 20/11/1958, lễ kỷ niệm không những được tổ chức tại Hà Nội mà còn diễn ra từ Vĩnh Linh đến các vùng biên giới hải đảo. Từ miền núi đến đồng bằng ở miền Bắc đều có những hoạt động phong phú tại các trường học trên địa bàn các quận, huyện, thị xã.... Và cũng trong những hoạt động đó thì có rất nhiều thư của giáo giới, học sinh, sinh viên miền Bắc gửi lên Hồ Chủ tịch, Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Chính phủ với lời hứa quyết tâm học tập, rèn luyện nâng cao giác ngộ cách mạng XHCN, ý thức đấu tranh thống nhất nước nhà, xây dựng nhà trường Xã hội chủ nghĩa. Bên cạnh đó, hàng nghìn lá thư của giáo giới, học sinh, sinh viên miền Nam cũng thông qua Đài phát thanh Tiếng nói Việt Nam đã nói lên lòng sục sôi căm thù Mỹ-Diệm phá hoại Hiệp định Giơnevơ, cố tình chia cắt lâu dài nước ta, ủng hộ phong trào đấu tranh của giáo giới, học sinh, sinh viên miền Nam Việt Nam. Phong trào đấu tranh đòi thực hiện một nền giáo dục dân tộc, đòi tăng ngân sách cho giáo dục để mở trường lớp, bảo đảm việc học tập cho học sinh, đấu tranh chống mọi cuộc đàn áp, bắt bớ, tù đày, sát hại những nhà giáo, học sinh, sinh viên yêu nước tại miền Nam Việt Nam và kiên quyết đấu tranh nhằm đem lại hòa bình, độc lập, thống nhất nước nhà. Việc tổ chức Ngày Quốc tế Hiến chương các nhà giáo 20/11 hằng năm đã sớm trở thành ngày hội truyền thống của giáo giới Việt Nam.

Với ý nghĩa tích cực của ngày 20/11, khi đất nước ta thống nhất, theo nguyện vọng của giáo giới cả nước, kiến nghị của Đại hội Công Đoàn giáo dục Việt Nam lần thứ VIII (tháng 4 năm 1982 ) và Bộ Giáo dục, Bộ Đại học và Trung học chuyên nghiệp, Tổng Cục dạy nghề, Ủy Ban Bảo vệ bà mẹ trẻ em..., Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ) đã ban hành Quyết định số 167/HĐBT ngày 26/9/1982 quyết định sẽ lấy ngày 20/11 hằng năm là Ngày Nhà giáo Việt Nam.

Và ngày 20/11/1982, lễ kỷ niệm Ngày nhà giáo Việt Nam đầu tiên được tiến hành trọng thể trong cả nước. Từ đó đến nay, đây là ngày truyền thống của nghành giáo dục để tôn vinh những người làm công tác trồng người, cũng là dịp để tri ân đối với các thế hệ nhà giáo cả nước đã góp công sức và tâm huyết cho sự nghiệp trồng người cao cả, góp phần xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc./.