NVE40-NHỮNG NỖ LỰC TRONG THỰC HIỆN DỰ ÁN KÊNH ĐÀO FUNAN TECHO CANAL

 

Với những mục tiêu trọng tâm như vậy, ngày 08/8/2023, Chính phủ Campuchia đã đề xuất với Ủy hội sông Mekong về việc thực hiện một dự án kênh đào trải dài từ sông Bassac - một trong hai phân lưu của sông Mekong đến cảng biển tỉnh Kampot, Kep gần với vịnh Thái Lan. Chính phủ Campuchia gọi công trình này là “Funan Techo Canal” - tức kênh đào Phù Nam. Theo thông tin của chính phủ tân Thủ tướng Hun Manet, quá trình xây dựng kênh đào sẽ là sự hợp tác giữa Phnom Penh và Bắc Kinh, dự kiến sẽ có chi phí hơn 1,7 tỷ USD và thời gian hoàn thành trong vòng 4 năm. Nhìn vào tổng thể quy mô của công trình dài hơn 180km, dự án kênh đào Funan được dự đoán sẽ có nhiều tác động lớn liên quan đến nhiều lĩnh vực của Campuchia nói riêng và các nước lân cận trong khu vực bán đảo Đông Dương nói chung. Tuy nhiên, do chưa có các công bố chính thức của các bên liên quan, vì vậy bài phân tích sẽ chỉ tập trung đánh giá một số lợi ích về kinh tế - xã hội tiềm năng đáng chú ý mà kênh đào Funan được kì vọng có thể đem lại trong tương lai cho Campuchia và khu vực.

Qua nghiên cứu tổng quan về các kênh đào trên, kênh đào Funan được thực thi cũng có thể thực hiện các chức năng như vậy. Tuy nhiên nếu quan sát kĩ bản đồ quy mô, vị trí của dự án có thể phát hiện một số điểm mới từ kênh đào này. Đầu tiên, kênh đào Funan vẫn chủ yếu được nối từ phân lưu của sông Mekong là sông Bassac, nhưng kênh đào Funan sẽ được đào sâu từ tỉnh Takeo – nơi cách thủ đô Phnom Penh khoảng 30 km; đi qua Kandal – tỉnh bao quanh thủ đô của Campuchia và giáp ranh với thành phố Cần Thơ của Việt Nam; tiếp theo, qua tỉnh Kampot – giáp ranh với vịnh Thái Lan và tỉnh Kiên Giang của Việt Nam. Cuối cùng, dự án xuyên qua tỉnh Kep - giáp ranh với vịnh Thái Lan rộng lớn. Do đó, khác với tất cả các kênh đào khác, Funan được nối dài ra khu vực biển và giáp ranh với một số tỉnh của Việt Nam, tạo một dải liên kết với thủ đô và các tỉnh có thế mạnh về kinh tế biển.

Với xu thế hội nhập quốc tế hiện nay, việc triển khai dự án sẽ đem lại nhiều lợi ích không chỉ riêng cho vương quốc Campuchia mà còn nhiều quốc gia khác, đặc biệt các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á lục địa. Vì vậy dự án sẽ có tiềm năng được nhiều quốc gia tham gia hợp tác, đầu tư, giúp cho Campuchia có vốn, cơ sở hạ tầng để thực hiện thi công kênh đào Funan.

Việt Nam và Campuchia vốn là những đối tác thương mại thân thiết trong khu vực: “về thương mại, kim ngạch thương mại song phương Việt Nam-Campuchia tiếp tục giữ được đà tăng trưởng tích cực. Năm 2021, kim ngạch thương mại song phương đạt 9,3 tỷ USD, tăng 84% so với năm 2020, trong đó Việt Nam xuất sang Campuchia đạt 4,7 tỷ USD, nhập khẩu từ Campuchia đạt 4,6 tỷ USD”. Ngoài ra, 2 nước luôn có sự đầu tư cho những dự án của nhau, cụ thể: “Việt Nam hiện có 188 dự án đầu tư sang Campuchia còn hiệu lực, với tổng số vốn đầu tư đăng ký khoảng 2,846 tỷ USD, đứng thứ 2 trong tổng số 78 quốc gia, vùng lãnh thổ mà Việt Nam có đầu tư ra nước ngoài; Campuchia có 21 dự án đầu tư vào Việt Nam với tổng vốn đăng ký 64 triệu USD, đứng thứ 54 trong 132 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam”. Điều đó cho thấy rằng, trong những năm gần đây, 2 nước đã đạt được kết quả tích cực trong hợp tác song phương. Cũng trong những năm 2019 - 2020, Campuchia và Việt nam đã thực hiện kí kết: Biên bản ghi nhớ về phát triển và kết nối hạ tầng thương mại biên giới Việt Nam - Campuchia; Biên bản ghi nhớ về hợp tác trong lĩnh vực xúc tiến thương mại. Đây là nền tảng vững chắc cho  quan hệ thương mại song phương của hai nước.

Việc tích hợp kênh đào Funan với tuyến đường sắt xuyên Á có khả năng thúc đẩy Việt Nam thực hiện hoàn thiện các cơ sở vật chất, đảm bảo các quy định để xem xét mở một tuyến sang Việt Nam ở các tỉnh phía Nam. Tiêu biểu là thành phố Hồ Chí Minh - trung tâm tài chính của miền Nam. Khi thực hiện được sự liên kết này, quá trình vận chuyển hàng hóa sẽ được giảm thời gian và chi phí hơn, tạo điều kiện cho sự hợp tác ở biên giới giữa 2 quốc gia được nâng cao.

Khi thực hiện dự án kênh đào Funan, điều này sẽ giúp cho việc cảng biển của 2 nước phát triển và hoạt động mạnh mẽ hơn. Không chỉ cảng Sihanoukville mà rất có thể Kep và Kampot cũng sẽ phát triển hệ thống cảng để thực hiện vận chuyển sang các cảng phía Nam miền Nam, giúp cho năng suất vận chuyển hàng hóa được nâng cao. Ngoài ra, không chỉ phát triển về hệ thống vận chuyển, sự hợp tác cũng sẽ thúc đẩu hai nước hoạt động mạnh mẽ hơn về ngư nghiệp, khai thác khoáng sản. Việc phát triển cơ sở hạ tầng mạnh mẽ đến từ cả 2 nước sẽ tạo điều kiện cho người dân, nguồn lao động của hai quốc gia có những cơ hội việc làm đa dạng và tốt hơn. Từ những điểm sáng này, 2 nước sẽ có khả năng nhận được đầu tư từ các nước khác trong khu vực, tăng cường hợp tác quốc tế sâu rộng hơn.

Việc thực hiện dự án kênh đào Funan trong Chiến lược Ngũ giác của Vương quốc Campuchia  là một điểm sáng mới trong quá trình hội nhập, hợp tác khu vực. Những cơ sở lý luận về dự án dựa trên nền tảng địa lý, cũng như các đơn vị hành chính của Campuchia. Về cơ bản, những tác động tích cực của dự án sẽ đem lại lợi ích chủ yếu về mặt thương mại, giúp tăng năng suất, tiết kiệm quỹ thời gian lao động. Đồng thời, kênh đào có tiềm năng đóng góp cho xã hội khi có thể tạo ra công việc ổn định, bền vững cho người dân xung quanh khu vực này./.